مهنــا

 إِنَّ الَّذِینَ یکفُرُونَ بِآیاتِ اللَّهِ وَ یقْتُلُونَ النَّبِیینَ بِغَیرِ حَقٍّ وَ یقْتُلُونَ الَّذِینَ یأْمُرُونَ بِالْقِسْطِ مِنَ النَّاسِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِیمٍ 

براستی کسانی که به آیات خداوند کفر می ورزند و پیامبران را به ناحق می کشند وکسانی از مردم را که فرمان به عدالت می دهند می کشند، پس آنان را به عذابی دردناک بشارت ده.

پیام ها 

1- از اعتقادات انحرافی و کفرآمیز، اعمال خطرناکی همانند قتل و کشتار انبیا سر می زند.

2- در شرایطی، اظهار حقّ لازم است؛ اگرچه به قیمت شهادت انبیا و اولیا باشد.

3- دشمنان برای مقابله با حق، دست به کشتن پیامبران می زنند.

4- گاهی طاغوت ها برای کشتن فرزانگان با تبلیغات و شایعات و توجیهات، کار خود را حقّ جلوه می دهند.

5- نام کسانی که به عدالت دعوت می کنند وآمرین به معروف وناهیان از منکر،در ردیف انبیا برده شده است. لذا کیفر قاتلان آنان نیز همچون قاتلان پیامبران است.

سوره آل عمران، آیه 21

منبع: تفسیر نور؛ ج 1؛ ص486

 أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَکمْ وَ أَنْتُمْ تَتْلُونَ الْکتابَ أَ فَلا تَعْقِلُونَ 

آیا مردم را به نیکی دعوت کرده و خودتان را فراموش می نمایید؟ با اینکه شما کتاب(آسمانی) را می خوانید، آیا هیچ فکر نمی کنید؟

 نکته ها 

√ امام صادق علیه السلام فرمود: «کونوا دعاة النّاس باعمالکم و لاتکونوا دعاةً بالسنتکم» با اعمال خودتان مردم را دعوت کنید، نه تنها با گفتار.

√ امام کاظم علیه السلام فرموده اند: «طوبی للعلماء بالفعل و ویل للعلماء بالقول» درود بر عالمانی که به گفته خود عمل می کنند و وای بر عالمانی که فقط حرف می زنند.

√ آمران به معروف، باید خود عامل به معروف باشند.

√ اگر مقدّمات فراموشی را خودمان فراهم کرده باشیم، معذور نیستیم. عذر فراموشکاری پذیرفته است که بی تقصیر باشد.

√ تلاوت کتاب آسمانی کافی نیست، تعقّل لازم است.

√ خود فراموشی، نشانه ی بی خردی است.

سوره بقر، آیه 44

منبع: تفسیر نور، ج 1، ص105- تفسیر نمونه، ج 1، ص 214

یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اسْتَجیبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاکُمْ لِما یُحْییکُمْ

ای کسانی که ایمان آورده اید! هرگاه خدا و رسول شما را به چیزی که حیات بخش شماست دعوت می کنند، بپذیرید.

 نکته ها 

–> این آیه از حیاتی جدید و عقلانیتی برتر گزارش می دهد که هم انگیزه نو و هم اندیشه تازه را به همراه آورده است و می خواهد این شیء تازه را در نهاد و نهان انسان نهادینه کند و بفهماند که فوق چیزی است که او بر ابریشم و حریر و پرنده می نشیند و تکیه می زند، در این هنگام او ذکر و ورد این حیات را با هیچ چیز عوض نخواهد کرد: «من ذا الذی ذاق حلاوة ذکرک، و حلاوتک و رام منک بدلا» مزه مناجات را می چشد و به لقای پروردگارش نایل می آید، از این رو مفسران، طبق روایات، این حیات را به بهشت، ولایت و عدالت تفسیر کرده اند.
حیات نباتی، حیات حیوانی، حیات معنوی، حیات فکری و عقلانی و… از نمودهای حیات هستند که هر کدام، مفهوم و معنای ویژه خود را داراند.

–> انسان نیز یکی از موجودات زنده است مانند همه موجودات مجهز به سلاحی که زندگی معنوی او را که حقیقت وجود اوست تأمین می کند که قرآن، آدمی را به همین مسیر دعوت می کند. و آن چیزی که رسول، مردم را به آن فرامی خواند دین حق است و دین حق همان اسلام است که قرآن کریم آن را به پیروی فطرت و پذیرفتن دعوت آن به علم نافع و عمل صالح تفسیر کرده است.

–>پذیرفتن و عمل کردن به آن دستورهایی که دعوت حقه اسلامی، بشر را به آن فرا می خوانند، انسان را برای درک آن زندگی حقیقی آماده می سازد
–> حیات انسان، در ایمان و عمل صالح است و خداوند و انبیا هم مردم را به همان دعوت کرده اند. اطاعت از فرامین آنان رمز رسیدن به زندگی پاک و طیّب است، چنانکه در جای دیگر می خوانیم: «مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً» و طبق روایات شیعه وسنّی، یکی از مصادیق حیات طیّبه، پذیرش ندای پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در مسأله ولایت علیّ بن أبی طالب علیهما السلام و اهل بیت اوست.

–> در حدیثی از امام صادق (ع) می خوانیم که در تبیین این آیه فرمود: یُحْیِیهَا اللَّهُ بِعَدْلِ الْقَائِمِ عِنْدَ ظُهُورِهِ بَعْدَ مَوْتِهَا بِجَوْرِ أَئِمَّةِ الضَّلَالِ؛ یعنی مراد از حیات زمین بعد از مرگ آن، حیات زمین است با قیام حضرت قائم (عج) به عدالت پس از ظهورش، بعد از مرگ آن به واسطه جور و ظلم رهبران گمراه.

سوره انفال، آیه 24

منبع: تفسير نمونه جلد 7 ص 127- تفسیر المیزان، ج9،ص43

 وَ إِنْ تَظاهَرا عَلَیهِ فَإِنَ اللَّهَ هُوَ مَوْلاهُ وَ جِبْرِیلُ وَ صالِحُ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمَلائِکةُ بَعْدَ ذلِک ظَهِیرٌ 

و اگر در مقابل پیامبر یاور هم باشید، (کاری از پیش نخواهید برد.) زیرا خداوند، اوست یاور او و هم چنین جبرئیل و مؤمنان صالح و علاوه بر آنان، همه فرشتگان حامی او هستند.

 نکته ها و پیام ها 

• به اتفاق مفسّران شیعه و سنّی، مراد از آن دو زن که در این آیه تَتُوبا. .. صَغَتْ قُلُوبُکما مورد خطابِ توبه قرار گرفته اند، حفصه و عایشه است که اولی افشاگر راز پیامبر و دومی، شنونده آن بود.

52 حدیث از شیعه و سنی نقل شده است که مراد از صالح المؤمنین، علی بن ابیطالب علیهما السلام است.

بر اساس این روایات، علی بن ابیطالب علیهما السلام در کنار جبرئیل و بلکه میان او و سایر فرشتگان قرار گرفته است و این مقام را پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به آن حضرت بشارت دادند.

• خداوند، هم مولای همه است و هم مولای شخص پیامبر. در آیه دوم فرمود:«وَ اللَّهُ مَوْلاکمْ» و در این آیه در خصوص پیامبر می فرماید: «هُوَ مَوْلاهُ»

• در برابر توطئه علیه پیامبر و مکتب، تمام نیروها باید بسیج شوند.

سوره تحریم، آیه 4

منبع: تفسیر نور، ج 10، ص123

 إنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکلِ قَوْمٍ هادٍ 

(ای پیامبر) تو فقط بیم دهنده ای و برای هر قومی راهنمایی است.

 نکته ها و پیام ها 

• از ابن عباس نقل شده که پیامبراکرم صلی الله علیه و آله دست مبارکشان را بر روی سینه گذاشتند و فرمودند: «انا المنذر» و آنگاه به علی بن ابیطالب علیهما السلام اشاره کردند و فرمودند: «انت الهادی، بک یهتدی المهتدون بعدی»
• انسانِ بهانه جو، لایق خطاب الهی نیست. «إِنَّما أَنْتَ» خداوند گفتار کفّار را بی جواب گذارده و پیامبر را مخاطب قرار داده است.
• تربیت، هم به تهدید نیاز دارد و هم به ارشاد.
• برای جامعه ی جاهل غافل، هشدار بیش از بشارت ضرورت دارد.

سوره رعد، آیه 7

منبع: تفسيركبير، ج 19، ص 14.

تفسیر نور، ج 4، ص320

 وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا وَ اذْکرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیکمْ إِذْ کنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَینَ قُلُوبِکمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً 

و همگی به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید و نعمت خدا را بر خود یاد کنید، آنگاه که دشمنان یکدیگر بودید، پس خداوند میان دلهایتان الفت انداخت و در سایه نعمت او برادران یکدیگر شدید.

 نکته ها 

حضرت علی علیه السلام می فرماید: قرآن، حبل اللّه است.

و از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود: «نحن حبل اللّه» ما اهل بیت، حبل اللّه هستیم.

و در روایت دیگری آمده است: علی بن ابی طالب علیهما السلام حبل اللّه است.

ایجاد الفت میان دلها تنها به دست خداست. «فَأَلَّفَ بَینَ قُلُوبِکمْ»

قرآن خطاب به پیامبر می فرماید: «لَوْ أَنْفَقْتَ ما فِی الْأَرْضِ جَمِیعاً ما أَلَّفْتَ بَینَ قُلُوبِهِمْ» اگر همه ی سرمایه های زمین را خرج کنی نمی توانی بدون خواست او بین دلها ایجاد الفت نمایی. تفرقه، در ردیف عذاب ها و مجازات های الهی است.

همچنین در اسلام دروغ گفتن برای ایجاد وحدت، جایز و راست گفتنِ تفرقه انگیز، حرام است.

سوره آل عمران، آیه 103

منبع: تفسیر نور، ج 1، ص576، ك

فاية الخصام، ص 343

منْ دُونِ اللَّهِ فَاهْدُوهُمْ إِلی صِراطِ الْجَحِیمِ *وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ

پس همه را به راه دوزخ راهنمایی کنید. آنان را متوقف کنید، زیرا که آنان مورد سؤال و باز خواست هستند.

نکته ها

۰•°امامت، تداوم نبوت محوریترین مسایل اعتقادی، توحید، نبوت و معاد است؛ اما امامت تداوم نبوت است و به آن باز می گردد. خدای سبحان امامت را ادامه رسالت و همتای آن می داند و پیامبری منهای ولایت را برابر رسالت بدون امامت می داند.

۰•°در روایات شیعه و سنّی آمده که از مصادیق سؤال در آیه ی «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ» سؤال از ولایت و رهبری علی بن ابی طالب علیهما السلام است.

۰•°در روایات آمده است که در قیامت از چند چیز سؤال می شود: رهبری امام معصوم علیهم السلام عمر و جوانی، درآمد و خرج و مصرف و رسیدگی به فقرا و بدعت ها.

سوره آل عمران، آیه 61

منبع: تفسیر نور؛ ج 8؛ ص21

فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبِینَ

 پس هر که با تو، بعد از علم و دانشی که به تو رسیده است، درباره او(عیسی) به ستیز و محاجّه برخیزد(و از قبول حقّ شانه خالی کند) بگو: بیائید پسرانمان وپسرانتان و زنانمان وزنانتان وخودمان را(کسی که به منزله خودمان است) وخودتان را بخوانیم، سپس(به درگاه خدا) مباهله و زاری کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.

 پیامها

1-اگر انسان ایمان به هدف داشته باشد، حاضر است خود و نزدیک ترین بستگانش را در معرض خطر قرار دهد.

2-آخرین برگ برنده و سلاح برنده مؤمن، دعاست.

3-فرزند دختری، همچون فرزند پسری، فرزند خود انسان است. «أَبْناءَنا» بنابراین امام حسن وامام حسین علیهما السلام فرزندان پیامبرند.

4-زن و مرد در صحنه های مختلف دینی، در کنار همدیگر مطرحند.

5-در دعا، کیفیت و حالات اهل دعا مهم است، نه تعداد آنها. گروه مباهله کننده پنج نفر بیشتر نبودند.

6-علی بن ابی طالب علیهما السلام، جان رسول اللَّه صلی الله علیه و آله است.

7-در مجالس دعا، کودکان را نیز با خود ببریم.

8-اهل بیت پیامبر علیهم السلام مستجاب الدعوة هستند.

سوره آل عمران، آیه 61

منبع: تفسیر نور، ج 1، ص527

إنَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَیجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدًّا

همانا کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند به زودی خدای رحمان برای آنان محبّتی(در دل ها) قرار می دهد.

توضیح

از امام صادق علیه السلام روایت شده است: ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام پاداشی است که خدا به مؤمنان دارای عمل صالح می دهد. و نظیر این روایت از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در مورد مهر و محبّت اهل ایمان به علی علیه السلام آمده است.

گنجى شافعى از قول خوارزمى مي نويسد كه على عليه السلام فرمود：مردى مرا ملاقات كرد و گفت يا ابا الحسن بدانكه به خدا من تو را در راه خدا دوست دارم على عليه السلام فرمود：من به رسول خدا صلى الله عليه و آله مراجعه كرده و سخن‏ آن مرد را به او خبر دادم. پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود：شايد در باره او احسان و نيكى نموده‏اى، گفتم به خدا من درباره او احسانى نكرده‏ام، رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود خدا را سپاس كه دل هاى مؤمنين را بدوستى تو واداشته است آنگاه آيه بالا نازل شد.

پیامها

1-ایمان بدون عمل و عمل بدون ایمان، کارساز نیست.

2-ایمان وکار شایسته، کلید محبوبیت نزد مردم است.

3-محبوب شدن به دست خداست.

4-محبوب شدن، رحمتی الهی است که نصیب مؤمنان و صالحان می شود.

5-ممکن است امروز به کار شایسته شما ارج ننهند، ولی صبر و تلاش مداوم شما، در آینده به ثمر خواهد نشست.

سوره مریم، آیه 96

منبع: الغدير، جلد 2، ص 56

        تفسیر نور، ج 5، ص314

 إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ وَ الْمُشْرِكِينَ فِي نارِ جَهَنَّمَ خالِدِينَ فِيها أُولئِكَ هُمْ شَرُّ الْبَرِيَّةِ *إِنَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِک هُمْ خَیرُ الْبَرِیةِ

همانا کسانی از اهل کتاب و مشرکان که کافر شدند، در آتش دوزخ، جاودانه اند. و بدترین مخلوقاتند. بی شک کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند، بهترین مخلوقاتند.

پیام ها 

در روایاتی از شیعه و سنی نقل شده که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به علی بن ابیطالب فرمودند: تو و یاران تو خیر البریة هستید.

1-کسی که اسلام را نپذیرد، خواه مشرک باشد، خواه اهل کتاب، کافر است.

2-سرنوشت اهل کتاب و مشرکان یکی است.

3-گل سر سبد هستی یعنی انسان، به خاطر پشت پا زدن به منطق و بینه، بدترین مخلوقات می شود.

4-انسان با انتخاب خود جایگاه خود را تعیین می کند، یا شرّ البریه و جهنمی، یا خیر البریه و بهشتی.

5-مقایسه میان کفر و ایمان و پایان کار آنان، بهترین نوع روشنگری است.

6-رشد یا سقوط دیگر موجودات، محدود است ولی رشد و سقوط انسان، بی نهایت است.

سوره انسان، آیه 7-6

منبع:تفسیر نور، ج 10، ص557