​به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، در میان عامه مردم درباره شرف شمس مشهور است که حکاکی این دعا در نوزدهم فروردین، وسعت روزی و توفیق در عبادت همچنین دفع بلا و رواشدن حاجات را به همراه دارد ​و از دو سه روز قبل از ۱۹ فروردین نقره‌سازی‌ها و انگشترفروشی‌ها برای حکاکی روی سنگ عقیق زرد اعلام آمادگی می‌کنند و یا در سطح شهر پلاکارد‌هایی آویزان می‌شود که برای حکاکی شرف‌الشمس را با رعایت آداب و ضوابط سفارش می‌پذیرند و البته ناگفته نماند که فضا‌های مجازی هم فرصت را غنیمت شمرده و از تبلیغ و سفارش حکاکی دعای شرف شمس غافل نمانده است.

اما طبق گفته استادان و علما هر فردی صلاحیت حکاکی بر روی شرف‌الشمس را ندارد و آنچه در بازار به عنوان شرف شمس در میان مردم رواج دارد سنگ شرف شمس نیست، زیرا باید به نیت نام و حاجت هر شخص نوشته شود.

برای بازشدن این موضوع از استادان حوزه و دانشگاه و کارشناسان مذهبی جویا شدم: با اینکه سندیت این دعا مانند بسیاری از ادعیه موجود نیست، اما بسیاری از آن‌ها بر این باورند که از جمله دعا‌هایی است که امید به اثرات آن قوی است و انجام آن به امید روا شدن سفارش شده است هر چند ضوابط و شرایط آن باید رعایت شود.

شرف شمس چیست؟ ​

در روز شرف الشمس شکل شرف الشمس را در ساعات مشخصی روی طلا، عقیق زرد و یا پارچه زرد کشیده و یا حک می‌کنند و یا با خط زرد روی کاعذ و یا پارچه می‌نویسید و دعای آورده شده را خوانده و نوشته و بعد هر حاجتی که از خدا دارند را زیر دعا می‌نویسند و در قرآن می‌گذارند.

پایگاه خبری تبیان در این باره می ‎نویسد: نوزدهمین روز از ماه فروردین برای منجمان مسلمان اهمیت ویژه‌ای دارد، روزی که خورشید ۱۹ درجه در برج حمل (فروردین) باشد. آن‌ها می‌گویند این روز خاص بنا به محاسبات نجومی، روزی خوش یمن و با برکت است و البته در ساعت‌های خاصی در این روز، بهترین موقعیت خورشید در کهکشان در سال است.
ابوریحان بیرونی در کتاب التفهیم در باب «در احکام نجوم» فصل «بهره‌ای (بهره‌ها) ستارگان اندر بروج» زیر عنوان «شرف و هبوط ستارگان کدامند» مطالبی را در خصوص شرف سیارات نوشته است.

براساس جدول کتاب التفهیم شرف شمس هنگامی است که خورشید ۱۹ درجه در برج حمل باشد.

در میان عامه مردم هم این روز، روزی است که موکلان خورشید به زمین می‌آیند و چند ساعتی را در زمین می‌گذرانند. ساعت‌هایی که برای اهل زمین، از جمله خوش یمن‌ترین ساعت‌ها سال است.

همچنین در باور عامیانه، «شرف الشمس» نگین انگشتری زردرنگ است که بعضی‌ها به نیت گشایش در کار‌ها به دست می‌کنند. 

اما در واقع شرف الشمس سنگ نیست. بلکه دعایی منسوب به امام علی (علیه السلام) است که در روز نوزدهم فروردین با آدابی خاص می‌نویسند و نقشی رمزگونه را پشت انگشتر عقیق زردرنگ حک می‌کنند.

در کتاب «جواهر مکنونه» که از کتب خطی اذکار است و همچنین در کتاب «السحاب اللئالی» تألیف سید عبدالله بوشهری و کتب دیگر، آثاری از جمله دفع فقر و بیماری‌ها و حفظ از گزند جانوران و ایمنی از بلایا و کسب عزت و بزرگی متذکر شده‌اند.

اما نقش‌های رمز گونه‌ای که شرف ‏الشمس نامیده می‌‏شود در کتاب «جنة‏الوافیه» مشهور به «مصباح کفعمی» آمده است.

در کتاب «هزار و یک نکته»، نکته ۲۷۷، تألیف آیت‏ اللّه ‏حسن‏ زاده آملی نیز مطالبی راجع به این شکل آمده است. 

در کتاب‌های اسلامی هم نقش شرف الشمس هم را شامل پنج اسم اعظم خداوند می‌دانند که آن‌ها را کلمات مبارکه: الله، جمیل، رحمن، مؤمن و نور گفته‌اند و به جای نقش از پنج حرف اول آن‌ها به صورت «ا. ج. ر. م. ن» می‌توان استفاده کرد.

چون شمس در هر دوره به حرکت خاصه خود به نوزدهم حمل رسد، و آن در هر سال شمسی مطابق نوزدهم فروردین ماه شمسی خواهد بود، در آن یک شبانه روز، حروف عالیات شرف‏ شمس را که هفت و سیزده اند، بر نگین‏ انگشتری حک کنند؛ و چنان انگشتری مزین به شرف شمس را در نزد خواص شرقی خاص است.

شرف‏ شمس در نوزده درجه حمل است و این حروف عالیات را که هفت و سیزده ‏اند و به همین اسم شریف شرف‏ شمس شهرت دارد بر نگین انگشتری نقش کنند؛ و در شرح و خواص‏ آن به نظم و نثر بیاناتی دارند صورت آن این است.

محمود دهدار عیانی در چند جای مفاتیح المغالیق که أم الکتاب کتب او در اسرار حروف است آن را شرح فرموده است؛ و بعضی از پیشینیان رساله‏‌ای جداگانه در شرح آن نوشته است که آخرین رساله کتاب «اربعة کتب اسماعیلیه» است و همگی آن را اسم اعظم دانسته ‏اند و خاتم آن را که اولین کلمه است خاتم سلیمانی گفته‏ اند و آن را به عوالم خمسة که حضرت خمس در اصطلاح عارفان است تفسیر فرموده ‏اند؛ 

و باز عیانی را در مفاتیح بیان اسراری در شرح این کلمات است؛ و در صفحه ۹۲ و ۹۳ و ۲۲۲ و ۲۲۳ حظ و لذ در تأثیر آن از جفر خابیه امام صادق از امیر المؤمنین علیهما السلام اموری را برشمرد و انتساب آن‌ها را به تورات و انجیل و قرآن ذکر کرد.

در دیوان منسوب به امیر المؤمنین علیه السلام که فرمود: «ثلاث عصی صفقت بعد خاتم، علی رأس‌ها مثل السنان المقوم» - الی آخر الابیات در بیان این اسم اعظم، شرف شمس است.

نائینی در گوهر شب چراغ گفته است (ص ۱۸۴): این اشعار از ابن عباس است که به مولی علیه السلام نسبت داده شد.

راقم گوید: این ابیات در دو قصیده صغرای و کبرای منبع اصول حکمت بونی (متوفی ۶۲۲ هجری قمری) آمده است.

در وصف و تعریف و تأثیر آن به فارسی گفته شده است که:

اولی خاتمی همی باید/ که بود پنج گوشه آن خاتم‏

لیک شرط نوشتنش این است‏/ که نراند بر آن دوباره قلم‏

بنویسد عقیب آن سه الف‏/ که صد و یازده بود برقم‏

بر سر هر سه، چون سنان مدی‏/بکشد آنچنان که نبود خم‏

بعد از آن میم بید می‏باشد/ که بود کور و چشم او بر هم‏

پس بود نردبان سه پایه‏/ که نباشد از آن زیاد و نه کم‏

بعد از آن چار الف بود همسر/چو انامل ستاده پهلوی هم‏

هست آنگاه‏ها و پس واوی‏/ که بود کج به هیأت محجم‏

سیزده حرف باشد اینصورت‏/هر یکی در صفا چو باغ ارم‏

چار حرف وی است از تورات‏/چار ز. انجیل عیسی مریم‏

پنج حرف دگر ز قرآنست‏/اسم اعظم همین بود فافهم

‏‌ای تویی حامل چنین اسما/ایمنی از همه بلا و سقم‏

نگزد مار و عقربت هرگز/نشوی تا تویی غمین و دژم‏

از وبا و علل تو آزادی‏/ و ز تب و درد و جملگی الم‏

«هزار و یک نکته، نکته ۹۷۷ ص: ۷۹۷»

حجت الاسلام عبدالله جلالی، ​ مدیر مرکز پ‍‍ژوهش‌های صدا و سیما نیز درباره دعای شرف شمس گفت:​ این دعا در میان علما نیز مشهور است و آثار نیک آن از جمله دفع بلا و اینکه صاحب آن در آتش نمی‌سوزد برای من در عملیات‌های ۸ سال دفاع مقدس مشهود بوده است.

وی افزود: سفارش به انجام این عمل شده است و تکرار هر ساله آن مستحب است و افراد از آثار آن بهره‌مند خواهند شد.

کوتاه سخن اینکه انجام دعای شرف شمس مانند بسیاری از ادعیه آداب و شرایط وی‍ژه‌ای دارد و سفارش به حکاکی آن هم ضوابطی می‌طلبد که در هر کوی و برزن و بازاری یافت نمی‌شود.

گزارش از فهیمه علیمردانی