​آیا ارواح از عالم برزخ می توانند به ديدار بستگان خود بیایند؟ 

 طبق روایاتی که از معصومین (علیهم‌السلام) وارد شده است، ارتباط ارواح در عالم برزخ به طور کلی با دنیا و اقوام و بستگان و بازماندگان خود قطع نمی‌شود؛ آن‌ها مرتب به دنیا آمده و از حال بازماندگان خود با خبر می‌شوند و از اعمال نیک آنان شاد و از گناهان آنان غمگین می‌شوند.

در حدیثی امام صادق (عليه‌السلام) فرمودند: «مؤمن، اهل خود را می‌بيند؛ البته آن‌چه را كه موجب خوشنودی اوست می‌بيند، اما چيزهایى كه موجب ناراحتی اوست از نظر او پوشيده می‌شود؛ كافر نيز اهل خود را می‌بيند، اما آن‌چه موجب ناراحتى و كراهت اوست را مشاهده می‌كند و چيزهایى كه موجب خوشنودی و خوشحالی اوست، از نظر او پوشيده می‌گردد. سپس فرمودند: بعضى از مؤمنان در هر هفته يك‌بار در روز جمعه به ملاقات اهل خود می‌آیند و بعضى ديگر بر حسب مقدار عمل خود، می‌توانند آنان‌را ملاقات كنند».

هم‌چنین حضرت در روایت دیگری فرمودند: «روح هيچ مؤمن و كافرى نيست، مگر آن‌كه در حين زوال شمس، به ديدار اهل خود می‌رود و چون ببيند اهلش به اعمال نيكو مشغول هستند، سپاس و حمد خدا را بر اين نعمت به جاى می‌آورد و چون كافر ببيند كه اهل او بر اعمال زشت مشغول‌اند، براى او موجب حسرت و ناراحتی خواهد شد».

حتی در این روایات بیان شده است که ارواح عالم برزخ، به چه صورتی به دنیا آمده و چگونه از حال بازماندگان خود با خبر می‌شوند؛ 

 به طور مثال «إسحاق بن عمار» می‌گويد: از امام کاظم (علیه‌السلام) راجع به‏ ارواحِ مردگان سوال كردم كه: آيا آن‌ها اهل خود را ملاقات می‌كنند؟ حضرت فرمودند: بلى. گفتم: در چه زمانی به ديدار اهل خود می‌آیند؟

 حضرت فرمود: در هر جمعه و در هر ماه و در هر سال يك‌بار؛ برحسب منزلت و ایمان مؤمن. گفتم: با چه صورتى آن‌ها براى ديدار أهل خود می‌روند؟ حضرت فرمود: در صورت پرنده لطيفى كه خود را به روى ديوارها می‌اندازد، بر ديوارهاى آن‌ها فرود می‌آيد و بر آن‌ها اشراف می‌يابد؛ پس اگر آن‌ها را در خير و خوبى مشاهده كند خوشحال می‌شود و اگر آن‌ها را در بدى و حاجت‌مندى بنگرد اندوهگين و غمناك می‌گردد».

 به طور قطع نزول ارواح به دنيا به صورت پرنده، از باب تمثيل است‏؛ اين‌جا كه حضرت می‌فرمايد: به صورت پرنده بر ديوارها می‌نشيند، منظور اين نيست كه واقعاً روح مؤمن به صورت مرغى و حيوانى تبدیل مي‌شوند و انسان ممكن است بعضى از اوقات مرغى را كه بر روى ديوار خانه می‌بيند واقعاً روح مرده او باشد؛ بلكه حضرت، مثال می‌زند و می‌فرماید همان‌طور كه مرغ‌ها بر روى ديوارهاى شما خود را می‌اندازند و به آسانى رفت و آمد می‌كنند، همين‌طور هم روح مؤمن می‌آيد و سركشى می‌كند و از اهل خود و احوالات آن‌ها اطلاع پيدا مي‌ کند.