مهنــا

فِی بُیوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یذْکرَ فِیهَا اسْمُهُ یسَبِّحُ لَهُ فِیها بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ

 (این نور هدایت) در خانه هایی است که خدا اذن داده رفعت یابند و نام او در آنها ذکر شود. در آنها بامدادان و شامگاهان او را تسبیح گویند.

پیام ها

1- راهیابی به نور هدایت خداوند، با رفت و آمد به مساجد به دست می آید.

2- مکان ها یکسان نیستند و بعضی از آنها، بر بعضی دیگر برتری دارند.

3- مساجد باید از خانه های دیگر بهتر و برتر باشند.

4- بزرگی و عظمت، مخصوص خدا و مواردی است که او اجازه می دهد.

5- اصل در استفاده از مساجد، نماز و ذکر خداست، نه مراسم دیگر.

6- درهای مسجد باید در اوقات نماز باز باشد و کسی حقّ ندارد آن را ببندد.

7- تسبیح خداوند، باید هر صبح و شام تکرار شود.

سوره نور، آیه 36

منبع:تفسیر نور؛ ج 6؛ ص186

 اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کمِشْکاةٍ فِیها مِصْباحٌ الْمِصْباحُ فِی زُجاجَةٍ الزُّجاجَةُ کأَنَّها کوْکبٌ دُرِّی یوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَکةٍ زَیتُونَةٍ لا شَرْقِیةٍ وَ لا غَرْبِیةٍ یکادُ زَیتُها یضِی ءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ نُورٌ عَلی نُورٍ یهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ یشاءُ وَ یضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ وَ اللَّهُ بِکلِّ شَی ءٍ عَلِیمٌ 

خداوند، نور آسمان ها وزمین است. مَثَل نور او همچون چراغدانی است که در آن چراغی (پر فروغ) باشد. آن چراغ در میان حبابی شیشه ای و آن شیشه همچون ستاره ای تابان و درخشان، چراغ از روغن درخت پر برکت زیتونی بر افروخته شده، که نه شرقی است و نه غربی. (روغنش به قدری صاف و شفّاف است) که بدون تماس آتش نزدیک است (شعله ور شود و) روشنی دهد. نوری است بر فراز نور دیگر. هر کس را خداوند بخواهد به نور خویش هدایت می کند، و خداوند برای مردم مَثَل ها می زند و خداوند به هر چیزی آگاه است.

 توضیح

فضيل بن يسار گفت به حضرت صادق (ع) عرض كردم اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ

فرمود خداوند چنين است

گفتم مَثَلُ نُورِهِ

فرمود محمّد مثل نور خدا است

گفتم «كَمِشْكاةٍ»

فرمود سينه محمّد صلى اللَّه عليه و آله و سلم

گفتم «فِيها مِصْباحٌ»

فرمود در آن نور علم است. يعنى نُبوّت.

گفتم: «الْمِصْباحُ فِي زُجاجَةٍ»

فرمود علم پيامبر اكرم وارد به قلب علي عليه السّلام شد.

گفتم: (كأنها)

فرمود چرا (كأنها) مي گویى،

پرسيدم پس چگونه بگويم

فرمود «كأنه كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ».

گفتم: «يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لا شَرْقِيَّةٍ وَ لا غَرْبِيَّةٍ».

فرمود آن امير المؤمنين علي بن ابى طالب عليه السّلام است كه نه يهودى است و نه نصراني.

گفتم: «يَكادُ زَيْتُها يُضِي‏ءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ.

فرمود نزديك است علم از دهان عالم آل محمّد فرو ريزد قبل از سخن گفتن.

گفتم: «نُورٌ عَلى‏ نُورٍ»

فرمود امامى پس از امام ديگر

سوره نور، آیه 35

منبع: تفسیر نور؛ ج 6؛ ص186؛

  بحار الأنوار ، ج‏23، ص: 307

 الَّذِینَ ینْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ بِاللَّیلِ وَ النَّهارِ سِرًّا وَ عَلانِیةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیهِمْ وَ لا هُمْ یحْزَنُونَ

کسانی که اموال خود را در شب وروز، پنهان وآشکارا انفاق می کنند، اجر وپاداش آنان نزد پروردگارشان است و نه ترسی برای آنهاست و نه غمگین می شوند.

توضیح و پیام ها

√ در تفاسیر صافی، مجمع البیان، قرطبی و کبیر فخررازی آمده که این آیه در شأن حضرت علی علیه السلام نازل شده است. هنگامی که آن حضرت فقط چهار درهم ذخیره داشت، یک درهم را در روز، یک درهم را در شب، سومین آنرا مخفیانه، و چهارمین درهم را آشکارا در راه خدا انفاق نمود.

√ داشتن روحیه ی انفاق و سخاوت مهم است، نه یکی دو بار انفاق آنهم از روی ترحّم.

√ تعیین نشدن اجر الهی، نشانه ی گستردگی آن است.

√ وعده های الهی، بهترین مشوّق انسان در کارهای نیک است.

√ آرامش و امنیت، از برکات انفاق است.

سوره بقره، آیه 274

منبع: تفسیر نور، ج 1، ص434

یا أَیهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیک مِنْ رَبِّک وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ یعْصِمُک مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا یهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرِینَ

 ای پیامبر! آنچه را از سوی پروردگارت به تو نازل شده است(در مورد ولایت و جانشینی حضرت علی) اعلام کن و اگر چنین نکنی، رسالت الهی را نرسانده ای و(بدان که) خداوند تو را از (شرّ) مردم(و کسانی که تحمّل شنیدن این پیام مهم را ندارند) حفظ می کند. همانا خداوند گروه کافران را هدایت نمی کند.

توضیح و پیام ها

این آیه به دلایلی که خواهد آمد مربوط به جانشینی حضرت علی علیه السلام و نصب او به ولایت در غدیر خم به هنگام برگشت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از سفر حج در سال دهم هجری است. جالب اینکه این آیه در میان دو آیه ای قرار گرفته که مربوط به اقامه کتاب آسمانی است و شاید اشاره به این باشد که میان رهبر معصوم و اقامه کتاب آسمانی، پیوند محکمی برقرار است. آری، امام است که می تواند کتاب آسمانی را به پا دارد و این کتاب خداست که می تواند امام واقعی را معرّفی کند. همه مفسّران شیعه به اتکای روایات اهل بیت علیهم السلام و نیز بعضی از مفسّران اهل سنت به عنوان یکی از مصادیق، آیه را مربوط به نصب حضرت علی علیه السلام در غدیر خم به ولایت و امامت دانسته اند. جالب آنکه صاحب تفسیر المنار از مُسند احمد و ترمذی و نسائی و ابن ماجه، حدیثِ «مَن کنتُ مولاه فعلی مولاه» را با سند صحیح و موثّق بیان کرده است

در تمام قرآن تنها در این آیه است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نسبت به کتمان پیام، تهدید شده که اگر نگویی، تمام آنچه را که در 23 سال رسالت گفته ای هدر می رود. پس باید دید چه پیام مهمی است که این گونه بیان می شود؟پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به حضرت علی علیه السلام فرمود: «لو لم ابلغ ما امرت به من ولایتک لحبط عملی» اگر آنچه درباره ولایت تو است به مردم نرسانم تمام اعمال من محو می شود. 

انتخاب رهبر اسلامی (امام معصوم) باید از سوی خداوند باشد.

سوره مائده، آیه 67

منبع:تفسیر نور، ج 2، ص335

الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دِینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکمُ الْإِسْلامَ دِیناً

امروز،(هجده ذی الحجّه، عید غدیر) کافران از(زوال) دین شما مأیوس شدند، پس، از آنان نترسید و از من بترسید. امروز دینتان را برای شما کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان «دین» برایتان برگزیدم.

 تفسیر و پیام ها

«به اعتقاد مفسران شیعه و سنی این آیه درباره جانشینی پیامبر در 18 ذی الحجه عید غدیر خم نازل گردید. و پیامبر جانشین بعد از خودشان را رسما اعلام فرمودند به گونه ای که روز اتمام نعمت و اکمال دین نامیده شده است. امام باقر علیه السلام فرمودند: «ولایت، آخرین فریضه الهی است سپس آیۀ«الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دِینَکمْ» را تلاوت فرمودند».

روایاتی که از طریق شیعه و سنی در شأن نزول آیه آمده، در مقام بیان جملۀ«الْیوْمَ یئِسَ الَّذِینَ کفَرُوا» و «الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دِینَکمْ» است، نه مربوط به جملات قبل و بعد از آن، که درباره احکام مردار است. ج:طبق روایات شیعه و سنّی، این قسمت از آیه: الْیوْمَ أَکمَلْتُ…پس از نصب علی بن ابی طالب علیهما السلام به امامت در غدیرخم نازل شده است.

ویژگی های روز عید غدیر خم

1-روز یأس کافران،

2- روز اکمال دین،

3- روز اتمام نعمت الهی بر مردم،

4- روزی که اسلام به عنوان «دین» و یک مذهب کامل، مورد پسند خدا قرار گرفته است.

امّا کمال دین، به خاطر آن است که اگر مقرّرات و قوانین کامل وضع شود، لیکن برای امّت و جامعه، رهبری معصوم و کامل تعیین نشود، مقرّرات ناقص می ماند.

امّا اتمام نعمت، به خاطر آن است که قرآن بزرگ ترین نعمت را نعمت رهبری و هدایت معرّفی کرده است، اگر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از دنیا برود و مردم را بی سرپرست بگذارد، کاری کرده که یک چوپان نسبت به گله نمی کند. چگونه بدون تعیین رهبری الهی نعمت تمام می شود. امّا رضایت خداوند، برای آن است که هرگاه قانون کامل و مجری عادل به هم گره بخورد، رضایت پروردگار حاصل می شود.

در روایات اهل بیت علیهم السلام عید غدیر از بزرگ ترین اعیاد به شمار آمده است.

دین بدون رهبر معصوم، کامل نیست.

نصب علی علیه السلام به امامت، اتمام نعمت است، «أَتْمَمْتُ عَلَیکمْ نِعْمَتِی» و رها کردن ولایت او کفران نعمت و ناسپاسی نعمت و عواقب بدی دارد

اسلام بی رهبر معصوم، مورد رضای خدا نیست.

سوره مائده، آیه 3

منبع: تفسیر نور، ج 2، ص234

 الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَنُبَوِّئَنَّهُمْ مِنَ الْجَنَّةِ غُرَفاً تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالدین فیها نِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِینَ

 کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام دادند، آنان را در غرفه هایی از بهشت جای می دهیم که نهرها در زیر آن جاری است؛ جاودانه در آن خواهند ماند؛ چه خوب است پاداش عمل کنندگان.

 پیام های آیه

1- کارهای شایسته، در کنار ایمان ارزشمند است. «آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ»

2- شرط دستیابی به بهشت، ایمان و عمل صالح است. «آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَنُبَوِّئَنَّهُمْ مِنَ الْجَنَّةِ»

3- خداوند، بهشت را برای مؤمنان ضمانت کرده است. («لَنُبَوِّئَنَّهُمْ» با لام و نون تأکید آمده که نشانِ قطعی بودن است.)

4- غرفه های بهشت، بسیار عالی است. («غُرَفاً» نکره و همراه با تنوین، نشانۀعظمت و بزرگی است)

5- نهرهای بهشتی دائماً در جریان است. («تَجْرِی» فعل مضارع، نشانۀدوام و استمرار است)

6- اساس دست یابی به بهشت و نعمت های بهشتی، عمل است. «نِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِینَ»

تفسیر نور / ج 7 ص 164

سوره عنکبوت، آیه 58

و مَنْ یخْرُجْ مِنْ بَیتِهِ مُهاجِراً إِلَی اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ یدْرِکهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَی اللَّهِ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً

و هر که از خانه اش هجرت کنان به سوی خدا و پیامبرش خارج شود، سپس مرگ، او را دریابد حتماً پاداش او بر خداوند است و خداوند آمرزنده ی مهربان است.

 تفسیر

یکی از مسلمانان مکه بیمار شد گفت مرا از مکه بیرون ببرید تا جزء مهاجران باشم. همین که او را بیرون بردند، در راه درگذشت. سپس این آیه نازل شد. همه هجرت های مقدّس، مثل هجرت برای جهاد، تحصیل علم، تبلیغ و…مصداق این آیه است. امام صادق علیه السلام فرمودند: کسی که برای معرفت امام زمان خود از خانه و شهر خود خارج شود، ولی اجل به او مهلت ندهد، از مصادیق این آیه است.

هجرت، زمینه ساز گشایش و توسعه است. مَنْ یهاجِرْ…یجِدْ فِی الْأَرْضِ مُراغَماً نابرده رنج، گنج میسّر نمی شود.

ما مکلّف به وظیفه ایم، نه نتیجه. مهم خروج از منزل است، نه وصول به مقصد. «وَ مَنْ یخْرُجْ مِنْ بَیتِهِ»

راه خدا و رسول را بروید، نگران مرگ و حیات نباشید. «ثُمَّ یدْرِکهُ الْمَوْتُ»

پاداش «مهاجر» با خدا و بالاتر از بهشت است. «وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَی اللَّهِ»

سوره نساء، آیه 100

منبع: تفسیر نور، ج 2، ص 143

*****************
سوره زخرف آیه ۳۲
*****************

**************************************************

 یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکمْ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فِی شَی ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَی اللَّهِ وَ الرَّسُولِ إِنْ کنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیوْمِ الْآخِرِ ذلِک خَیرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْوِیلًا

 ای کسانی که ایمان آورده اید! خدا را اطاعت کنید و از رسول و اولی الامر خود (جانشینان پیامبر) اطاعت کنید. پس اگر درباره چیزی نزاع کردید آن را به حکم خدا و پیامبر ارجاع دهید، اگر به خدا و قیامت ایمان دارید. این (رجوع به قرآن و سنّت برای حلّ اختلاف) بهتر و پایانش نیکوتراست.

 پیامها

1 - مردم باید نظام اسلامی را بپذیرند و از رهبران الهی آن در قول و عمل پشتیبانی کنند.

2- اسلام مکتبی است که عقاید و سیاستش بهم آمیخته است. اطاعت از رسول وولی الامر که امری سیاسی است، به ایمان به خدا و قیامت که امری اعتقادی است، آمیخته است.

3- سلسله مراتب در اطاعت باید حفظ شود.

4- اولی الامر باید همچون پیامبر معصوم باشند، تا مانند پیامبر اطاعت از آنان، لازم و بی چون وچرا باشد.

5- اطاعت از حاکمی واجب است که مؤمن و از خود مردم با ایمان باشد.

6- نشانه ی ایمان واقعی، مراجعه به خدا و رسول، هنگام تنازع و بالا گرفتن درگیری هاست و اطاعت در شرایط عادّی کار مهمّی نیست.

7- یکی از وظایف حکومت اسلامی ایجاد وحدت و حلّ تنازعات است.

8- دین کامل باید برای همه ی اختلاف ها، راه حل داشته باشد.

9- پذیرش فرمان از حکومت های غیر الهی و طاغوت، حرام است.

10- اگر همه ی فرقه ها، قرآن و سنّت را مَرجع بدانند، اختلاف ها حل شده، وحدت و یکپارچگی حاکم می شود.

11- مخالفان با احکام خدا و رسول و رهبران الهی، باید در ایمان خود شک کنند.

12- برنامه عملی اسلام بر اساس برنامه اعتقادی آن است.

13- دوراندیشی و رعایت مصالح درازمدّت، میزان ارزش است.

سوره نساء، آیه 59

منبع: تفسیر نور؛ ج 2؛ص90

==============================

اگر فراموش کردیم و یا به خطا رفتیم بر ما مگیر
بقره ۲۸۶

==============================