مهنــا

امیرالمؤمنین عليه السلام: 

اگر خواستى از برادرت ببرى، ته مانده اى از دوستى خود براى او باقى گذار كه اگر روزى به فكرش رسيد كه آشتى كند به آن بازگردد

إنْ أرَدْتَ قَطِيعةَ أخيكَ فاستَبْقِ لَهُ مِن نفسِكَ بَقيّةً يَرجِعُ إليها إن بَدا لَه ذلكَ يوما مّا 

نهج البلاغه، از نامه۳۱.

مولا على عليه السلام: 

مَنِ اقتَصَرَ على بُلغَةِ الكَفافِ فَقَدِ انتَظَمَ الراحَةَ، و تَبَوَّأ خَفضَ الدَّعَةِ.

هركه به اندازه كفاف بسنده كند، آسايش يابد و در منزلگاه آسودگى فرود آيد.

نهج البلاغه ،حکمت۳۷۱.

​ 

امام على عليه السلام :

بايد خريد و فروش آسان و بر موازين عدل باشد،

با قیمت هايى كه نه به فروشنده زيان رسانَد و نه به خريدار!

نهج البلاغه ، از نامه ۵۳

سخنی از حضرت علی ( علیه السلام ):

از کسانی مباش که بدون عمل صالح به آخرت امیدوار است، و توبه را با آرزوهای دراز به تأخیر می‌اندازد، 

در دنیا چونان زاهدان سخن می‌گوید، امّا در رفتار همانند دنیا پرستان است، 

اگر نعمت‌ها به او برسد سیر نمی‌شود، و در محرومیّت قناعت ندارد، 

از آنچه به او رسید شکرگزار نیست، و از آنچه مانده زیاده طلب است.

دیگران را پرهیز می‌دهد امّا خود پروا ندارد، 

به فرمانبرداری امر می‌کند امّا خود فرمان نمی‌برد، 

نیکوکاران را دوست دارد، امّا رفتارشان را ندارد،

گناهکاران را دشمن دارد امّا خود یکی از گناهکاران است، 

و با گناهان فراوان مرگ را دوست نمی‌دارد،

امّا در آنچه که مرگ را نا خوشایند ساخت پافشاری دارد، 

اگر بیمار شود پشیمان می‌شود، و اگر تن درست باشد سرگرم خوشگذرانی هاست، 

در سلامت مغرور و در گرفتاری ناامید است، 

اگر مصیبتی به او رسد به زاری خدا را می‌خواند،

اگر به گشایش دست یافت مغرورانه از خدا روی برمی گرداند، 

نفس به نیروی گمان ناروا، بر او چیرگی دارد، و او با قدرت یقین بر نفس چیره نمی‌گردد.

نهج البلاغه، حکمت ۱۵۰،ترجمه استاد محمد دشتی.

​

حضرت امیرالمومنین علیه السلام :

تعجّب می کنم از کسی که نا امید است 

در حالیکه نجات بخشی مثلِ‌ استغفار…

همیشہ همراه اوست.

نهج‌البلاغه / حکمت۷۸

 امام علی علیه السلام :

از گذشته های دنیا برای باقیمانده ی آن عبرت آموز، زیرا پاره های دنیا شبیه یکدیگرند

اِعتَبِر بِما مَضى مِنَ الدُّنيا لِما بَقِيَ مِنها ؛ فَإِنَّ بَعضَها يُشبِهُ بَعضا

از نامه ۶۹  نهج البلاغه

​امیرالمؤمنین عليه السلام :

از این انسان تعجب کنید که با یک قطعه پیه مى بیند، با قطعه گوشتى سخن مى گوید، با استخوانى مى شنود و از شکافى تنفس مى کند!

اعْجَبُوا لِهَذَا الْإِنْسَانِ، يَنْظُرُ بِشَحْمٍ وَ يَتَكَلَّمُ بِلَحْمٍ وَ يَسْمَعُ بِعَظْمٍ وَ يَتَنَفَّسُ مِنْ خَرْمٍ!

امیرالمؤمنین عليه السلام:

قَلِيلٌ تَدُومُ عَلَيْهِ، أَرْجَى مِنْ كَثِيرٍ مَمْلُولٍ مِنْهُ

کار اندکی که ادامه اش میدهی از کار بسیاری که از آن خسته شوی امیوارکننده تر است

حکمت 278 نهج البلاغه

امام علی علیه السلام فرمودند : أَفْضَلُ آلاَْعْمَالِ مَا أَكْرَهْتَ نَفْسَکَ عَلَيْهِ.برترين اعمال آن است كه خود را (به زحمت) بر آن وادار كنى.

امام علیه السلام در اين كلام حكيمانه به برترين اعمال اشاره كرده مى‌فرمايد: «برترين اعمال آن است كه خود را (به زحمت) بر آن وادار كنى»؛ (أَفْضَلُ آلاَْعْمَالِ مَا أَكْرَهْتَ نَفْسَکَ عَلَيْهِ). اشاره به اين‌كه، كارى است برخلاف خواسته نفس؛ مثل اين‌كه مى‌خواهد مالى ببخشد و نفس او به سبب علاقه به مال با آن موافق نيست، يا از ارتباط نامشروعى بپرهيزد كه نفس تمايل به آن دارد و يا قدرت بر انتقام پيدا كرده ونفس تمايل به آن دارد و او از انتقام‌جويى بپرهيزد. در تمام اين موارد كه نفس انسان تمايل به فعل معروف يا ترك منكر ندارد هنگامى كه افراد با ايمان در برابر خواسته نفس مقاومت كنند و آن معروف را به جا آورند و آن منكر را ترك كنند، عملى بسيار پرفضيلت انجام داده‌اند، چراكه هم كار خير انجام شده و هم نفس سركش تحت رياضت قرار گرفته و از طغيان آن پيشگيرى شده است.

اكثر شارحان نهج‌البلاغه در اين‌جا تصريح كرده‌اند كه اين گفتار حكيمانه شبيه حديث معروف پيغمبر اكرم صلی الله علیه وآله است كه در بسيارى از منابع آمده است؛ آن حضرت فرمود: «أفْضَلُ الاَْعْمالُ أحْمَزُها ؛ بهترين اعمال عملى است كه سخت‌تر و قوى‌تر و پرمشقت‌تر باشد». منتها امام علیه السلام شاخه خاصى از آن حديث نبوى را بيان كرده، زيرا مشقت‌بار بودن يك عمل گاه به واسطه انجام دادن كارهاى بدنى سنگين است و گاه به سبب طول مدت و گاه به علّت فراهم نبودن مقدمات و نيز گاهى به‌واسطه مخالفت نفس با آن است كه امام علیه السلام روى همين نكته تكيه فرموده است. دليل آن هم روشن است؛ پاداش‌هاى مادى در عرفِ عقلا همواره متناسب با مقدار زحمتى است كه براى كارى كشيده مى‌شود و به همين دليل كار پرزحمت‌تر پاداش و مزد و اجرت بيشترى دارد.

حضرت علی علیه السلام:

هنگامى كه در پيش آمدى احتياج به مشورت داشتى ابتدا به جوانان مراجعه نما زيرا كه آنان ذهنى تيزتر و حدسى سريع تر دارند.

سپس (نتيجه) آن را به نظر بزرگسالان و پيران برسان تا پيگيرى نموده، عاقبت آن را بسنجند و راه بهتر را انتخاب كنند زيرا تجربه آنان بيشتر است.

شرح نهج البلاغه ج20 ص337