​چهل سالگی و عصا به دست گرفتن

در روایتی در رساله سیر و سلوک (منصوب به بحرالعلوم) ص ۳۳ وارد شده است «هر کس به چهل‌سالگی برسد و عصا به دست نگیرد عصیان کرده است». چون تا چهل‌سالگی قوای طبیعی سفرش تمام شود و تکمیل جسمیت تا این سن است و عقل و نفس هم آنچه می‌خواست کسب کند از سعادت و بدبختی یافته است و بعد از این ارکان رو به ضعف می‌رود و از طرف پروردگار هم امر می‌شود از این به بعد اعمال بنده را محکم یادداشت کنند. شیطان هم تا این زمان دام‌هایش را آزموده است، پس بنده باید عصای احتیاط در سفر به‌سوی آخرت را بردارد. اگر غافل شد و تقوا نورزید و از ملکات سیئه دست برنداشت، جز عصیان و رو سیاهی چیزی نخواهد یافت. عصای چوبی در این سنین برداشتن، نشانه توجه به سرازیری و رحلت و کوچ کردن به‌سوی آخرت می‌باشد.

چنانچه در روایتی از امام صادق«سلام‌الله‌علیه» نقل شده است: «إِنَّ الْعَبْدَ لَفِی فُسْحَةٍ مِنْ أَمْرِهِ مَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ أَرْبَعِینَ سَنَةً فَإِذَا بَلَغَ‏ أَرْبَعِینَ‏ سَنَةً أَوْحَی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَی مَلَکَیْهِ قَدْ عَمَّرْتُ عَبْدِی هَذَا عُمُراً فَغَلِّظَا وَ شَدِّدَا وَ تَحَفَّظَا وَ اکْتُبَا عَلَیْهِ قَلِیلَ عَمَلِهِ وَ کَثِیرَهُ وَ صَغِیرَهُ وَ کَبِیرَهُ»[الکافی، ج ‏8، ص 108.]

بر اساس این روایت، بعد از چهل سالگی، انتظار خداوند متعال نیز از انسان بیشتر می‌شود. ممکن است بنده تا رسیدن به چهل سال، در امور زندگی احتیاط و مراقبت دقیق نداشته باشد، امّا باید بداند که پس از آن، فرشتگان الهی تمام جزئیات اعمالش را با دقت و سخت‌گیری می‌نویسند و هیچ حرکت کم یا زیاد یا کوچک یا بزرگی را از قلم نمی‌اندازند.