مهنــا

 حکایت جالب آیةالله بافقی‌ قدس‌سره از کاربرد توکل

 عالم ربانی، مرحوم آیةالله شیخ محمدتقی بافقی‌ قدس‌سره بعد از شهریور 1320 تصمیم گرفت دوباره به قم بیاید و عده‌ای نیز ایشان را دعوت کرده و قول دادند امکانات زندگی در اختیار این عالم مجاهد بگذارند, مرحوم آیةالله سیدحسین بدلا قدس‌سره که از دوستان ایشان بود، در این‌باره روایت شنیدنی و جالبی نقل کرده است:

آقای بافقی به قم بازگشتند و پس از تحمل برخی از سختی‌ها، در خیابان حضرتی در خانه‌ی محقر اجاره‌ای سکونت گزیدند. من وقتی به دیدارشان رفتم زمستان بود، دیدم زندگی بسیار محقری دارند، ولی صبور و رضایت‌مندند. هنگام مراجعت به شهر قم با این‌که عده‌ای قول داده بودند، اما هیچ‌کس پیش او نیامد، لذا به همان محلی که از آن‌جا دستگیر شده بود؛ یعنی حرم و مسجد بالاسر حضرت معصومه‌ سلام‌الله‌علیها وارد شده و چند شبانه‌روز در همان جا بودند، خودش می‌گفت: خداوند می‌خواست بدین وسیله مرا تنبیه کند؛ زیرا به غیر او اعتماد نموده و توکل کرده‌ام، چون فقط به اطمینان آنان به قم آمدم، خداوند چنین پیش‌آمدی را آورد تا من متنبه گردم.

 وقتی از نجف به قم می‌آمدم، هیچ شهرتی هم نداشتم و کسی مرا نمی‌شناخت. توکلم فقط به خدا بود لذا خداوند مقدمات و اسباب زندگی‌ام را در قم به سادگی فراهم آورد؛ به این‌صورت که در کرمانشاه به یک نفر از اهالی قم که قبلاً با او آشنائی داشتم، برخوردم که به زیارت عتبات می‌رفت، او کلید منزل خود در قم را به من داد و گفت: برو آن‌جا سکونت کن و من آمدم در منزل او نشستم؛ ولی اکنون که توکل کامل به خدا نداشتم، او مرا بیدار و متنبه کرد.

آن که بیند او مسبب را عیان

کی نهد دل بر سبب‌های جهان  

     

روزی مردی خواب عجیبی دید

او دید که پیش فرشته‌هاست و به کارهای آنها نگاه می‌کند، هنگام ورود، دسته بزرگی از فرشتگان را دید که سخت مشغول کارند و تند تند نامه‌هایی را که توسط پیک‌ها از زمین می‌رسند، باز می‌کنند، و آنها را داخل جعبه می‌گذارند.

مرد از فرشته‌ای پرسید، شما چکار می‌کنید؟

فرشته در حالی که داشت نامه‌ای را باز می‌کرد، گفت:
این جا بخش دریافت است و ما دعاها و تقاضاهای مردم از خداوند را تحویل می‌گیریم.

مرد کمی‌ جلوتر رفت، باز تعدادی از فرشتگان را دید که کاغذهایی را داخل پاکت می‌گذارند و آنها را توسط پیک‌هایی به زمین می‌فرستند.

مرد پرسید: شماها چکار می‌کنید؟
یکی از فرشتگان با عجله گفت: این جا بخش ارسال است، ما الطاف و رحمت‌های خداوندی را برای بندگان می‌فرستیم.

مرد کمی‌جلوتر رفت و دید یک فرشته‌ای بی کار نشسته است مرد با تعجب از

فرشته پرسید: شما چرا بی کارید؟
فرشته جواب داد: این جا بخش تصدیق جواب است.
مردمی‌که دعاهایشان مستجاب شده، باید جواب بفرستند، ولی فقط عده بسیار کمی‌جواب می‌دهند.

مرد از فرشته پرسید: مردم چگونه می‌توانند جواب بفرستند؟

فرشته پاسخ داد: بسیار ساده فقط کافیست بگویند “خدایا شکر”

وَمَنْ أَعْرَضَ عَن ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكًا وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَى(طه/124) 

و هر كس از “ياد من” اعراض کند و روى بگرداند، بى‏ترديد زندگى سختى خواهد داشت و روز قیامت هم نابينا محشورش مى‏كنيم.

“ذكر“، يادآورى چيزى است كه انسان آن را فراموش كرده است. در مفردات آمده: «ذکر یعنی یاد کردن، خواه با زبان باشد یا با قلب یا هر دو».

به فرمایشات حضرات معصومین علیهم‌السلام که نگاه می‌کنیم، درمی­ یابیم که هیچ چیزی به اندازه “ذکر خدا” ارزش ندارد، چون ذکر یا"یاد خدا” منشأ همه کمالات و خوبی­هاست. امیرالمؤمنین علیه‌السلام می­فرمایند:«الذِّكرُ يونِسُ اللُّبَّ وَ يُنيرُ القَلبَ وَ يَستَنزِلُ الرَّحمَةَ؛ “ياد خدا” همنشین عقل است، دل را روشن و رحمت او را نازل می­کند.» (غررالحكم، ج2، ص66، ح1858)

رفع همه گرفتاری‌ها و مشکلات بشر، در “یاد خدا” نهفته است و روی­گردانی از این مسأله مهم، آدمی را در عسرت و تنگنا قرار می­دهد آنهم در حدی که زندگی بر او حقیقتاً سخت شده و علاوه بر این که از رسیدن به هدفش باز می­ماند، باید بقیه عمر خودش را هم با مشقت و بدبختی سپری کند.

مراد از سختى و تنگى زندگى، فقط فقر و نداری مالی نيست. ای بسا مرفهان و توانگرانی که دلهره و اضطراب و افسردگی، زندگی آن‌ها را دچار چنان فشار و مضیقه­ای کرده که هیچ بینوایی دچارش نشده است. دورى از ياد خدا، آرامش را از دل می­برد و باعث حيرت و حسرت او می­شود و کاری هم به ثروت و تمكّن مالى او ندارد.

خیلی چیزهاست که می­تواند مصداق “ذکر خدا“باشد و آدم را به یاد خدا بیاندازند: قرآن، نماز و عبادات، اسماءپروردگار…،اما آن چیزی یا کسی که بیشترین نشانه را از خدا دارد و به معنای واقعی آیةالله العظمی هست، بیشتر از هر چیزی انسان را متوجه خدا می­کند و دل را با یاد خدا زنده و احیاء می­سازد.

آن شخص و آن مذکِّر اعظم فقط وجود مقدس امام معصوم علیه­السلام است که امام باقر علیه‌السلام می‌فرماید: «نَحنُ ذِکرُاللهِ» (بحارالانوار/ ج7/ ص321/ روایت 16/ باب 16) . در زمان ما “امام عصرارواحنا له الفداء"مصداق کامل این ذکر اعظم خداست. روایات متعددی هم در این باب هست و مؤید این معناست.

با این توضیح، معنای آیه شریفه را مجدداً ذکر می‌کنیم:

« و هر كس از ياد من [امام زمان علیه‌السلام] اعراض کند و روى بگرداند، بى‏ ترديد زندگى سختى خواهد داشت و روز قیامت هم نابينا محشورش مى‏كنيم.»

بنابراین طبق این آیه شریفه می­شود گفت؛ ریشه همه سختی­ها و فشارهای روحی، بدنی، شخصی و اجتماعی ما، اعراض ما از امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است چون او بزرگ­ترین نعمتی است که خدا در اختیار خلقش قرار داده و روی­گردانی از او یعنی بزرگ­ترین کفران نعمت!

علل و اسباب این اعراض هم زیادند. اصولاً همه چیزهایی که دور و بر ماست خواب ­آور و غفلت‌آورند و ما را از این وجود مقدس رویگردان کرده‌اند: کار و شغل ما، خانه و خانواده ما، سیاست و اجتماع و اقتصاد و خلاصه همه چیز…حتی درس و علم ما!!

عاقبت این کفران نعمت در دنیا، چیزی نیست جز سختی و فشار به واسطه حرمان از این نعمت بزرگ پروردگار! و طبعاً كسى كه در دنيا چشم جانش را بر روى این بزرگ­ترین حقیقت عالم خلقت بست، در قيامت هم : وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَى.

بد نیست در ارتباط با همین مسئله، قضیه­ای را از قول استاد بزرگوارم نقل کنم که می­فرمودند: «چند سال پیش دانشمندی غربی و مسیحی که درباره اسلام تحقیق کرده و مستبصر شده بود، پیش من آمد تا به مذهب حقه اهل بیت علیهم‌السلام مشرف شود. همراه هم رفتیم خارج از شهر، آنجا باغی بود و شب را آنجا بودیم.

اجمالاً خلاصه­ای از عقاید شیعه را برایش گفتم خصوصاً این که اساس اسلام بر ولایت 12 امام معصوم هست و خیلی فشرده و مختصر سرگذشتی از هر یک از ائمه معصومین علیهم‌السلام برای او می­گفتم و نیز این که هر یک از ائمه علیهم‌السلام چه طور و بعد از کدام امام ­آمدند و نهایت هم به چه شکلی به شهادت ­رسیدند تا این که رسیدم به امام عصر ارواحنافداه و مطالبی در مورد این بزرگوار گفتم. بعد پرسید: خب ایشان کی و به چه نحوی به شهادت رسیدند؟

گفتم: ایشان زنده است و به شهادت نرسیده و خدا نکند ما زنده باشیم و شهادتش را ببینیم.

گفت: پس این آقا الآن کجاست؟

گفتم: حضرت بین خود ماست منتهی ما آقا را نمی­شناسیم و خلاصه قدری در مورد معنای غیبت برایش توضیح دادم.

یک دفعه زد زیر گریه و با حیرت و تعجب گفت: این آقای با این عظمت زنده است و بین ما زندگی می­کند و شما بیکار نشسته‌اید!!؟ پس چرا کاری نمی­کنید!؟ چرا از او غافل و بی­خبرید!؟ چرا تا به حال او را به دنیا معرفی نکرده‌اید!؟

و او تا صبح توی این باغ راه می­رفت و گریه می­کرد که؛ امام ما زنده است ولی ما او رو نمی­ بینیم و از او بی­اطلاعیم!!…»

صبح يعنى همه ى شهر پراز بوى خداست

عابرى گفت :

که اين مطلق ناديده کجاست؟

شاپرک پرزد و با رقص خود آهسته سرود:

چشم دل بازکن 

اين بسته به افکار شماست.

روایت داریم خداوند چنان از فقرا دلجویی می کند که همه مردم آرزو میکنند که کاش در دنیا فقیر بودند خصوصا آنهایی که گرفتار حساب و کتاب درآمد و ثروث و انفاق و خمس و زکات قرار میگیرد در روز قیامت فقرای صبور و با ایمان را حضرت حق در محلی جمع می کند و ندا می دهد :

 دنیا را به شما ندادم به خاطر کرامت شما بود نه خواری شما.

دوست به دوست چیز بی ارزشی را هدیه نمی دهد. امروز لطف من را در حق خود خواهید دید.

جایگاه شما بهشت است بخاطر سختیهایی که متحمل شدید.

بروید و با خود هر کسی را که در دنیا لقمه یا جرعه ای شربت به خاطر آنروزش به شما بخشیده است، پیدا کنید و با خود وارد بهشت کنید.

 خواجه ابومنصور، وزیر سلطان طغرل، مردی دانا و لایق، قوی النفس و باشخصیت و خداپرست و درستکار بود.

او در انجام وظایف دینی مراقبت کامل داشت.  معمولاً همه روزه پس از ادای فریضه صبح مدتی روی سجاده می‌نشست و ادعیه و اذکاری می‌خواند. پس از آن که آفتاب طلوع می‌کرد جامعه وزارت را می‌پوشید و به دربار می‌رفت.

 روزی سلطان طغرل، وزیر را قبل از طلوع آفتاب احضار کرد.  مأمورین به منزل وی رفتند و او را در حال خواندن دعا دیدند. امر پادشاه را ابلاغ نمودند، ولی وزیر به گفته آنان توجهی نکرد و همچنان به خواندن ادعیه ادامه داد.   مأمورین بی‌اعتنایی او را بهانه کردند و به عرض رساندند که وزیر نسبت به اوامر پادشاه احترام نمی‌کند و با این سخن، سلطان طغرل را به‌سختی خشمگین کردند.

وزیر پس از فراغت از عبادت سوار شد و به دربار آمد. به‌محض ورود، شاه با تندی به وی گفت: “چرا دیر آمدی؟”  

وزیر در کمال قوت نفس و اطمینان خاطر عرض کرد: “ای پادشاه، من بنده خداوندم و چاکر سلطان طغرل! تا از بندگی خدا فارغ نشوم نمی‌توانم به وظایف چاکری پادشاه قیام نمایم.”

گفتار محکم و پر از حقیقت وزیر، شاه را سخت تحت تأثیر قرار داد و دیده‌اش را اشک‌آلود کرد. به وزیر آفرین گفت و سفارش کرد که همواره به این روش ادامه بده و بندگی خدا را بر چاکری ما مقدم بدار، تا از برکت آن امور، کشور همواره بر نظم صحیح استوار بماند.

 جوامع الحکایات، ص ۱۷۳. کودک از نظر وراثت و تربیت، ج ۲، ص ۴۴۶

روزی جوانی نزد حضرت موسی (ع) آمد و گفت: ای موسی (ع) خدا را از عبادت من چه سودی می‌رسد که چنین امر و اصرار بر عبادتش دارد؟

 حضرت موسی (ع) گفت: یاد دارم در نوجوانی از گوسفندان شعیب نبی چوپانی می‌کردم. روزی بز ضعیفی بالای صخره‌ای رفت که خطرناک بود و ممکن بود در پایین آمدن از آن صخره اتفاقی بر او بیفتد. 

با هزار مصیبت و سختی به صخره خود را رساندم و بز را در آغوش گرفتم و در گوشش گفتم: ای بز، خدا داند این همه دویدن من دنبال تو و صدا کردنت برای برگشتن به‌سوی من، به خاطر سکه‌ای نقره نیست که از فروش تو در جیب من می‌رود. می‌دانی موسی (ع) از سکه‌ای نقره که بهای نگهداری و فروش تو است، بی‌نیاز است.

دویدن من به دنبال تو و صدا کردنت به خاطر، خطر گرگی است که تو نمی‌بینی و نمی‌شناسی و او هر لحظه اگر دور از من باشی به دنبال شکار توست.

ای جوان بدان که خدا را هم از عبادت من و تو سود و زیانی نمی‌رسد، بلکه با عبادت می‌خواهد از او دور نشویم تا در دام شیطان گرفتار آییم.

💫و مَنْ یعْشُ عَنْ ذِکْرِ الرَّحْمٰنِ نُقَیضْ لَهُ شَیطَاناً فَهُوَ لَهُ قَرِینٌ و هر کس از یاد خدا روی‌گردان شود شیطان را به سراغ او می‌فرستیم پس همواره قرین اوست.💫

✨سوره زخرف آیه 36✨

 الانوار النعمانیه

خطرناڪ تر از عقرب،

عقربه های ساعتی است ڪه بی یاد «خدا» بگذرد …

و هر کس از یاد خدای خود دوری کند

خداوند به عذابی بسیار سخت معذّبش می‌گرداند.

(وقتی چترت خداست)
بگذار ابر سرنوشت هر چقدر میخواهد ببارد.

(وقتی دلت با خداست)
بگذار هر کس میخواهد دلت را بشکند.

(وقتی توکلت با خداست)
بگذار هر چقدر میخواهند با تو بی انصافی کنند.

(وقتی امیدت با خداست)
بگذار هر چقدر میخواهند نا امیدت کنند.

(وقتی یارت خداست)
بگذار هر چقدر میخواهند نا رفیق شوند.

(همیشه با خدا بمان)
چتر پروردگار، بزرگترین چتر دنیاست…

مرحوم آیت الله انصاری همدانی بسیار تأکید می کردند که در همه حال خدا را فراموش نکنید.

می گفتند : بدانید پدرومادر و قوم و خویش، اینها تا یک مدتی هستند ولی برای آن کسی باشید که از نظر زمان و مکان نامحدود است.

هرچه اخلاصتان به او بیشتر باشد، گره گشای کارتان می شود.

خیلی می گفتند که اتکا و اتصالتان به خدا باشد.

کتاب سوخته صفحه ۱۳۸