مهنــا

السلام ای حضرت سلطان عشق
یا علی موسی الرضا ای جان عشق

السلام ای بهر عاشق سرنوشت
السلام ای تربتت باغ بهشت

آيا امام رضا به اختیار خود ولایتعهدی را پذیرفت؟

ابوالفرج در مقاتل الطالبيّين نوشته است كه مأمون، فضل بن سهل و حسن بن سهل را فرستاد نزد حضرت رضا واين دو نفر موضوع را مطرح كردند، حضرت امتناع كرد و قبول نمى كرد. آخرش گفتند: چه مى گويى؟ اين قضيه اختيارى نيست، ما مأموريت داريم كه اگر امتناع كنى همين جا گردنت را بزنيم. بعد مى گويد: باز هم حضرت قبول نكرد. اينها رفتند نزد مأمون. بار ديگر خود مأمون با حضرت مذاكره كرد و باز تهديد به قتل كرد. … حضرت در آخر تحت عنوان تهديد به قتل كه اگر قبول نكند كشته مى شود، قبول كرد.

“مجموعه آثار شهيد مطهرى ج 18 سيرى در سيره ائمه اطهار”

زنجیره طلائی

حدیث سلسلة الذهب (زنجیره طلایی) چیست؟

این روایت، حدیثی از حضرت رضا است که سند آن، پدران معصوم ایشان است و از همین رو، سلسله الذهب نام گرفته است. مرحوم شیخ صدوق این روایت را در کتب مختلف خودشان آورده که ما حدیث را از ایشان نقل می کنیم:
وقتی امام رضا به نیشابور رسیده و خواستند که از آنجا به سوی مامون بروند اهل حدیث دور ایشان گرد آمده و عرض کردند : ای فرزند رسول خدا، از اینجا می روی و به ما حدیثی نمی گویی تا به وسیله شما از آن حدیث استفاده ببریم؟ حضرت در عماره( کجاوه شتر) نشسته بودند . پس سر خود را بیرون آورده و فرمودند از پدرم موسی بن جعفر شنیدم که می گفت: از پدرم جعفر بن محمد شنیدم که می گفت: از پدرم محمد بن علی شنیدم که می گفت: از پدرم علی بن الحسین شنیدم که می گفت: از پدرم حسین بن علی بن أبی طالب شنیدم که می گفت: از پدرم امیر مومنان شنیدم که می گفت: از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم شنیدم که می گفت : از جبرئیل شنیدم که می گفت: از خداوند جل جلاله شنیدم که می فرمود: لا اله الا الله دژ مستحکم من است. پس هرکس که داخل آن شود از عذاب من ایمن است. پس وقتی که قافله به راه افتاد، ما را صدا زده فرمودند البته ( این مطلب و ایمنی از عذاب) با شرائط خودش است. ومن هم از شرائط آن هستم.
مصنف این کتاب ( شیخ صدوق) می گوید: از شروط ایمنی از عذاب اقرار به این است که امام رضا ، امام است از طرف خداوند بر بندگانش و اطاعت او بر ایشان لازم است.[۱]

[۱]. التوحید - الشیخ الصدوق - ص ۲۵.

كنيه ابوالحسن 2

درباره امام کاظم باید گفت؛ ایشان فرزندان زیادی داشتند که نام یکی از آنها «حسن» بود و ممکن است که این کنیه، از نام همین فرزند گرفته شده باشد. علاوه بر این؛ ایشان کنیه های دیگری نیز مانند «ابو ابراهیم» و «ابو اسماعیل» داشتند که برگرفته از نام فرزندان دیگرشان بود.
اما امام رضا که در سن بالا صاحب فرزند شدند، ظاهراً برگزیدن کنیه برای ایشان از نوع دوم می باشد و شاید بتوان معنای ضمنی این کنیه را «پدر انسانی زیبا و نیک» دانست، یا از این جهت که در مواردی برای برخی نامها کنیه خاص انتخاب می شود مثلا معمولا برای محمد ابوالقاسم یا برای علی ابوالحسن کنیه مشهور است لذا می بینیم امام اول، امام هشتم، امام دهم که نامشان علی بوده است کنیه شان ابوالحسن است.

** پيامبر اکرم صلّي الله عليه و آله فرمودند:

** اُحِبُّ الصِّبْيانَ لِخَمْسٍ : اَلاَْوَّلُ : اَنـَّهُمْ هُمُ الْبَكّاؤونَ ، وَالثّانى : يَتَمَرَّغونَ بِالتُّرابِ وَ الثّالِثُ : يَخْتَصِمونَ مِنْ غَيْرِ حِقْدٍ وَ الرّابِـعُ : لا يَدَّخِرونَ لِغَدٍ شَيئا وَ الْخامِسُ : يُعَمِّرونَ ثُمَّ يُخَرِّبونَ ؛

** كودكان را به خاطر پنج چيز دوست مى دارم :

اول >> آن كه بسيار مى گِريند،

دوم >> آن كه با خاك بازى مى كنند،

سوم >> آن كه دعوا كردن آنان همراه با كينه نيست؛

چهارم >> آن كه چيزى براى فردا ذخيره نمى كنند،

پنجم >> آن كه مى سازند و سپس، خراب مى كنند (دل بستگى ندارند) .

–> مواعظ العدديّه ، ص 259
~~ ~~ ~~ ~~ ~~ ~~ ~~ ~~ ~~ ~~ ~~ ~~

سوال : آیا امام کاظم و امام رضا علیهما السلام فرزندانی به نام حسن داشتند که به آن حضرات، «ابو الحسن» می گویند؟

پاسخ: در فرهنگ عرب، برای انتخاب کنیه افراد، گاهی از نام فرزند آن شخص استفاده می شود. در این حالت، نام فرزند بزرگ تر به کلمه «اَب» یا «اُم» اضافه می شود و به عنوان کنیه، به پدر یا مادر او اطلاق می شود؛ مانند «ابو الحسن» که کنیه امام علی و بر گرفته از نام فرزند بزرگ ایشان امام حسن است و نیز امام هادی که به مناسبت فرزندشان امام حسن عسکری، «ابوالحسن الثالث» نامیده می شود.
اما در برخی از موارد، بدون توجه به نام فرزند (خصوصاً برای کسانی که فرزند ندارند) با استفاده از برخی ویژگی های موجود در افراد، برای آنان کنیه قرار داده می شود. به خصوص که برخی از افراد زمانی کنیه دارند که هنوز ازدواج نکرده یا فرزند ندارند، امام رضا فرزند خود، امام جواد را برای احترام و تعظیم، همواره با کنیه «ابو جعفر» خطاب می کردند، در حالی که ایشان خردسال بوده و ازدواج هم نکرده بودند.
ادامه دارد…..

در كتاب (النبوة ) از على (عليه السلام) آمده است : پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) هرگز با كسى مصافحه نمى نمود مگر آنكه دستش را نگه مى داشت تا آنكه طرف دست خود را بكشد، و با فردى صحبت و گفتگو ننمود مگر آنكه آن طرف گفتگو، سخن خود را قطع كند و منصرف گردد و با كسى در سخن منازعه نداشت مگر آنكه آن طرف سكوت ورزد، هرگز ديده نشد پاى خود را پيش كسى دراز كند، هرگز بين دو امر مخير نگرديد مگر آنكه آن طرف شديدترش را برگزيد، هرگز براى خود در هيچ پيشامدى كمك نطلبيد جز در موردى كه محارم خدا هتك مى گرديد كه در آن صورت غضب و خشم او براى خدا تبارك و تعالى بود. هرگز در حال تكيه بر چيزى به غذا خوردن مشغول نمى گرديد، هرگز چيزى مورد درخواست واقع نشد كه (نه) بگويد و حاجتمندى را جز حاجت روا يا با سخن نرم ، رد ننمود. نمازش در جماعت از همه كس ‍ خفيف تر و سخنرانيش كوتاه تر و از بيهودگى به دور بود و به هنگامى كه نزديك مى گشت از بوى خوشش شناخته مى شد و چون با مردم غذا مى خورد اول از همه دست به غذا مى برد و آخر همه دست از غذا مى كشيد و از جلوى خود غذا مى خورد و اگر غذا خرما و رطب بود از همه طرف ظرف ، تناول مى كرد و آب را بر سه جرعه مى نوشيد و آب را مى مكيد و آن را نمى بلعيد و دست راست را براى خوردن و آشاميدن و دادن و گرفتن به كار مى برد و جز با دست راست چيزى را دريافت نمى كرد و جز با دست راست عطا نمى نمود و دست چپش براى ديگر كارهاى بدنش ، اختصاص ‍ داشت و به دست راست شروع نمودن را در همه كارها از لباس پوشيدن و كفش به پا كردن و به راه افتادن دوست مى داشت در وقت دعا گفتن سه بار دعا مى كرد دعا را تكرار نمى نمود او چون حرف مى زد يك بار مى گفت و چون اجازه مى گرفت سه بار اجازه مى گرفت و سخنش را شمرده شمرده و با فاصله ادا مى كرد كه مستمعان آن را ضبط كنند و چون حرف مى زد گويا نور از بين دندان هاى پيشين او مى درخشيد، و چون او را در اين موقع مى ديدى گمان مى كردى كه بين دندان هاى پيشين او مى درخشيد، و چون او را در اين موقع مى ديدى گمان مى كردى كه بين دندان هايش گشاده است و حال اينكه چنين نبود، نگاهش كوتاه بود (نه خيره و هيز) با هيچ كس آن چرا كه در سخن مكروه مى داشت نمى گفت و چنان راه مى رفت كه گويى از بالا به سرازيرى پايين مى آيد يعنى با كمال و فروتنى قدم بر مى داشت و مى فرمود: بهترين شما، خوش اخلاق ترين شماها است .

*** چرا به امام رضا قبله هفتم مى گويند؟
نظر به اينكه هفت مدفن براى معصوين «عليهم‏السلام» وجود دارد حرم پيامبر، قبرستان بقيع، نجف، كربلا، كاظمين، سامراء و مشهد، لذا مدفن امام على بن موسى الرضا (عليه‏السلام) در ميان برخى از مردم، به عنوان «قبله هفتم» شهرت يافته است. البته قبله در اينجا به معنى قبله نماز نيست. (1)
ممكن است مقصود، هفت شهر مقدس يا هفت شهر عشق باشد پس از مكه به عنوان قبيله حقيقى، شهرهاى مدينه،
نجف، كربلا، كاظمين، سامرا و هفتيمن محل، مشهد مقدس مراد است كه معصومين (عليه‏السلام) در آن شهرها مدفون اند.
(1). مكارم شيرازى، استفتائات جديد، ص 513-. 512