مهنــا

 امام علی علیه السلام :

از گذشته های دنیا برای باقیمانده ی آن عبرت آموز، زیرا پاره های دنیا شبیه یکدیگرند

اِعتَبِر بِما مَضى مِنَ الدُّنيا لِما بَقِيَ مِنها ؛ فَإِنَّ بَعضَها يُشبِهُ بَعضا

از نامه ۶۹  نهج البلاغه

​امیرالمؤمنین عليه السلام :

از این انسان تعجب کنید که با یک قطعه پیه مى بیند، با قطعه گوشتى سخن مى گوید، با استخوانى مى شنود و از شکافى تنفس مى کند!

اعْجَبُوا لِهَذَا الْإِنْسَانِ، يَنْظُرُ بِشَحْمٍ وَ يَتَكَلَّمُ بِلَحْمٍ وَ يَسْمَعُ بِعَظْمٍ وَ يَتَنَفَّسُ مِنْ خَرْمٍ!

امیرالمؤمنین عليه السلام:

قَلِيلٌ تَدُومُ عَلَيْهِ، أَرْجَى مِنْ كَثِيرٍ مَمْلُولٍ مِنْهُ

کار اندکی که ادامه اش میدهی از کار بسیاری که از آن خسته شوی امیوارکننده تر است

حکمت 278 نهج البلاغه

امام علی علیه السلام فرمودند : أَفْضَلُ آلاَْعْمَالِ مَا أَكْرَهْتَ نَفْسَکَ عَلَيْهِ.برترين اعمال آن است كه خود را (به زحمت) بر آن وادار كنى.

امام علیه السلام در اين كلام حكيمانه به برترين اعمال اشاره كرده مى‌فرمايد: «برترين اعمال آن است كه خود را (به زحمت) بر آن وادار كنى»؛ (أَفْضَلُ آلاَْعْمَالِ مَا أَكْرَهْتَ نَفْسَکَ عَلَيْهِ). اشاره به اين‌كه، كارى است برخلاف خواسته نفس؛ مثل اين‌كه مى‌خواهد مالى ببخشد و نفس او به سبب علاقه به مال با آن موافق نيست، يا از ارتباط نامشروعى بپرهيزد كه نفس تمايل به آن دارد و يا قدرت بر انتقام پيدا كرده ونفس تمايل به آن دارد و او از انتقام‌جويى بپرهيزد. در تمام اين موارد كه نفس انسان تمايل به فعل معروف يا ترك منكر ندارد هنگامى كه افراد با ايمان در برابر خواسته نفس مقاومت كنند و آن معروف را به جا آورند و آن منكر را ترك كنند، عملى بسيار پرفضيلت انجام داده‌اند، چراكه هم كار خير انجام شده و هم نفس سركش تحت رياضت قرار گرفته و از طغيان آن پيشگيرى شده است.

اكثر شارحان نهج‌البلاغه در اين‌جا تصريح كرده‌اند كه اين گفتار حكيمانه شبيه حديث معروف پيغمبر اكرم صلی الله علیه وآله است كه در بسيارى از منابع آمده است؛ آن حضرت فرمود: «أفْضَلُ الاَْعْمالُ أحْمَزُها ؛ بهترين اعمال عملى است كه سخت‌تر و قوى‌تر و پرمشقت‌تر باشد». منتها امام علیه السلام شاخه خاصى از آن حديث نبوى را بيان كرده، زيرا مشقت‌بار بودن يك عمل گاه به واسطه انجام دادن كارهاى بدنى سنگين است و گاه به سبب طول مدت و گاه به علّت فراهم نبودن مقدمات و نيز گاهى به‌واسطه مخالفت نفس با آن است كه امام علیه السلام روى همين نكته تكيه فرموده است. دليل آن هم روشن است؛ پاداش‌هاى مادى در عرفِ عقلا همواره متناسب با مقدار زحمتى است كه براى كارى كشيده مى‌شود و به همين دليل كار پرزحمت‌تر پاداش و مزد و اجرت بيشترى دارد.

حضرت علی علیه السلام:

هنگامى كه در پيش آمدى احتياج به مشورت داشتى ابتدا به جوانان مراجعه نما زيرا كه آنان ذهنى تيزتر و حدسى سريع تر دارند.

سپس (نتيجه) آن را به نظر بزرگسالان و پيران برسان تا پيگيرى نموده، عاقبت آن را بسنجند و راه بهتر را انتخاب كنند زيرا تجربه آنان بيشتر است.

شرح نهج البلاغه ج20 ص337

مولا علی علیه السلام :

وَ الصِّيَامَ ابْتِلَاءً لِإِخْلَاصِ الْخَلْقِ…

و خداوند “روزه” را براى آزمایش اخلاص بندگان واجب کرد …

حکمت 252نهج البلاغه

وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ حَتَّىٰ نَعْلَمَ الْمُجَاهِدِينَ مِنْكُمْ وَالصَّابِرِينَ وَنَبْلُوَ أَخْبَارَكُمْ

ما قطعاً شما را مى‌آزماييم تا از ميان شما مجاهدان و صابران را نشان دهيم و اخبار (و اعمالتان) را آزمايش خواهيم كرد.

توضیح: 

خداوند متعال به سبب حکمت خود، بندگانش را با بلاهای مختلف مورد آزمایش قرار می دهد تا میزان عبودیت و اطاعت بندگان مشخص شود؛ البته که خدا بر همه چیز آگاه است و هدف اتمام حجت بر خود بندگان است.( حکمت بلاها می تواندعبارت باشد از : امتحان و آزمایش بندگان، عقوبت اعمال مختلفی که در دنیا انجام می دهیم، سبب رشد مومنان، جلوگیری از غفلت، خیر و مصلحت بندگان، بروز توانایی و استعداد و …)

امام علی علیه السلام:

لیس احد الا و هو مشتمل علی فتنة ؛

 هیچ کس نیست که مبتلا به فتنه و آزمایشی از سوی خدا نباشد .

حکمت 93 نهج البلاغه

سنگ دشمن را از همان جایی كه پرت كرده، باز گردانيد، كه شر را جز شر پاسخی نيست.

نهج البلاغه  حکمت314

​

قال الإمام علي - عليه السلام - : فاحذروا - عباد الله - عدو الله أن يعديکم بدائه، و أن يستفزکم بندائه، وأن يجلب عليکم بخيله و رجله … . 

امام علي - عليه السّلام - فرمود: اي بندگان خدا! از دشمن خدا (شيطان) بر حذر باشيد كه همانا او شما را به درد خود گرفتار مي کند و با فرياد خويش شما را از جا مي پراند و نگرانتان مي سازد و سواران و پيادگان خود را عليه شما فراهم مي آورد. 

(نهج البلاغه،خطبه 192)

۸- وَ قَالَ (عليه السلام): إِذَا أَقْبَلَتِ الدُّنْيَا عَلَي أَحَدٍ أَعَارَتْهُ مَحَاسِنَ غَيْرِهِ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ عَنْهُ سَلَبَتْهُ مَحَاسِنَ نَفْسِهِ.

و درود خدا بر او فرمود: چون دنیا به كسی روی آورد، نیكی های دیگران را به او عاریت دهد، و چون از او روی برگرداند خوبی های او را نیز برباید.

نهج البلاغه/ حکمت ۸