مهنــا

 استاد علی صفایی حائری

در اين ماه رمضان بايد دل‌هايمان را مطالعه‌اى بكنيم، شايد يك جمع بندى مناسبى براى اين ماه باشد. بايد ببينيم كينه‌هاى ما نسبت به مؤمنين، نسبت به دوستان، از چه نوع است. آيا «لِلّه» است‌؟ در دعا داريم كه: «خدايا! تو كينه‌ها را ببر، مگر آن كينه و غِلّى كه به خاطر تو باشد».
بايد ببينيم كه كينه‌هاى ما به خاطر چيست‌؟آيا براى اينكه دعوتمان نكردند يا ديرتر به ما گفتند يا چايى خوب به ما ندادند يا…

اين كينه‌هاباعث محروميت‌هاست. اين سوء ظن‌ها و بدگمانى‌ها باعث محروميت‌هاست؛ چه به خدا و چه به بندگان خدا.

آيا ما به خدا بدبين نيستيم‌؟ يعنى خدا را مهربان و رحيم مى‌بينيم، نزديك مى‌بينيم، مجيب مى‌دانيم، ته دلمان در پروندۀ خدا سياهى ننوشته‌ايم‌؟ راستى آيا مسبِّح هستيم‌؟وقتى همۀ اين بارش‌ها باشد ولى ظرف من واژگون باشد، چه حاصلى به دست مى‌آورم‌؟ در روايت آمده است كه اگر به مقدار كمى كينۀ مؤمنى در دل تو باشد، به اندازۀ سال‌هاى نورى، بوى بهشت را نخواهى شنيد و نخواهى يافت.

 بهار رويش(مروری بر دعاهای ورود و وداع ماه رمضان)، ص 33

یک لحظه تفکر

در عالم ماده و مادیات «علم مقدم بر عمل» ست

یعنی شما اول پزشکی می خوانید ؛ 

« بعد» عمل جراحی را انجام می دهید .

اول فیزیک می خوانید ؛ بعد به کره ماه می روید .

« عمل ، مقدم بر علم » است.

ولی در عالم « معنویت » معادله معکوس ست .

«عمل» مقدم بر علم ست .

شما باید «عمل» کنید .

هر چه گفتند : باید بگوئید : چشم !

من تا فلسفه نماز را ندانم ؛ نماز نمی خوانم !

این ها را باید بریزید دور .

اگر می خواهی بدانی ؛ باید بخوانی .

وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّىٰ يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ

ﻭ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﺭﺍ ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺭﺍ ﻣﺮﮒ ﺑﻴﺎﻳﺪ ، ﺑﻨﺪﮔﻲ ﻛﻦ . الحجر (٩٩)

باید بندگی کنی .

باید عمل کنی.

هرچه که ما گفتیم باید بگوئی : “چشم” .

« عمل» مقدم بر «علم » ست .

حجت الاسلام رنجبر

 آیت‌الله حائری شیرازی درست در موعد زمانی که اعلام شده بود در خبرگزاری حضور یافت و پس از یک سلام و احوالپرسی کوتاه ابتدا درخواست یک لیوان آب داشت تا تجدید وضو کند که لیوان اول را به دلیل زیاد بودن آب آن رد کرد و گفت که با نیمی از این آب هم می‌توان وضو گرفت. گرچه پس از وضوی ایشان مشخص شد همان میزان آب هم زیاد بوده است.

ایشان وضو گرفتن با این میزان آب را نشانه‌ای برای زیبا نشان دادن اسلام در جهان خواند و چنین طهارتی را هنرمندانه خواند. آیت الله عبای خود را طوری روی پای خود قرار داد که قطره ای از آب وضویش روی زمین ریخته نشود و بعد توضیح داد که به این موضوع که وضوی او زحمتی برای کسی ایجاد نکند توجه داشته است. رفتار آیت‌الله حائری نمونه عملی پرهیز از اسراف و ساده کردن امور زندگی بود که در ادامه بحث نیز بدان تاکید شد.

 جناب آیت‌الله حائری، شما قبل از شروع مصاحبه با یک لیوان آب وضو گرفتید. دلیلش چیست؟

 زمانی که برای وضو استفاده می شود به یک دقیقه نمی رسد. این صرفه جویی در زمان مهمتر از صرفه جویی در آب است و من برای صرفه‌جویی در آب و وقت این گونه وضو گرفتم. این یک وضو هنرمندانه است.

 عالمان دین درصددند اهل عالَم را از ظلمات خارج کنند و مردم زمانی از ظلمات خارج می‌شوند که اسلام در نزد آنها پسندیده باشد. وقتی ما اسلام را در نظر آنها با اعمالمان ناپسند کنیم دیگر آنها حتی نیازی به تحقیق در این که اسلام قابل مطالعه است یا نیست، نمی بینند. وقتی ما اسلام را ناپسند جلوه می دهیم این اقدامات آنچنان شرایطی پیش می آورند که دیگر کسی نیازی به تحقیق نمی‌بیند. این همان کاری است که وهابیت، طالبان و اخیرا سلفیان می‌کنند.

من بحث را با نکته‌ای مهم آغاز می‌کنم. در سوره بقره آمده است: وَ إِذْ نَجَّيْنَاكُم مِّنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوَءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءكُمْ".

در دوران فرعونیان و در مصر دختران بنی‌اسرائیل را نگه می‌داشتند و پسرانشان را می کشتند، نسل کشی یعنی همین. فرزندانی که حامل نطفه یک نژاد انسانی هستند از بین می بردند و فرزندانی که حامل نطفه یک نژاد نیستند ولی قابلیت این را دارند که یک نژاد دیگری را حفظ و تکثیر کنند، نگه می‌داشتند. یعنی آنها دخترها را نگه می‌داشتند تا با پسران مصری ازدواج کرده و پسر مصری به دنیا آورند.

 در آن زمان حساسیت‌ها به این شکل روی نسل وجود داشت ولی نگاه امروزِ آنها حساسیت روی فرهنگ است و نمونه جدیدی از نسل‌کشی را در حوزه فرهنگ اجرایی می‌کنند؛ اما ذبح ابنا و حفظ بنات در این زمان و به صورت فرهنگی چیست؟ در این زمان به این معنا که هر کسی در فرهنگ آنها دچار استحاله شود از دید آنها همان نساء فرهنگی است و آن را حفظ می‌کنند و هر کسی دچار این استحاله نشود مثل همان ابناء آنها را ذبح می کند و از بین می‌برند.

 هم اکنون آمریکا و اسرائیل هزینه تحصیل هر استحاله پذیری را از هر مذهبی تا مقطع دکتری هم که باشد می پردازند. به شرط اینکه در فرهنگ آنها مستحیل شود. آنها این المپیادهای فرهنگی را می‌گذارند تا بهترین ها را برای خود انتخاب کنند و افراد ضعیف‌تر را برای ما بگذارند.

همان طور که ابناء و نساء تفسیر خودش را در جنگ فرهنگی دارد ذبح هم تفسیر خودش را دارد. ذبح فقط سر بریدن نیست، حذف کردن، بالاترین نوع از ذبح است. ترور شخصیت بالاترین نوع ذبح است. آنها هر کسی را که در فرهنگ خودشان استحاله نشود، ترور شخصیت می‌کنند. آنها نه تنها نسبت به فرهنگ این وضعیت را دارند بلکه قوانین و مقرراتی هم که در خودشان حل نشود، دچار ترور شخصیت می‌کنند. یعنی آن را به ننگ تبدیل می کنند.

 به این شکل یک فخر را به یک ننگ تبدیل می‌کنند. به عنوان نمونه حجاب، حجاب یک حافظ و نگهبان است که آن را ترور شخصیت و آن را به یک عامل توقف و ارتجاع تبدیل کردند.

​

آیت‌الله بهجت قدس‌سره:راه خلاص از گرفتاری‌ها منحصر است به دعا در خلوات برای فرج ولی‌عصر (عج الله تعالی) نه دعای همیشگی و لقلقه زبان، بلکه دعای باخلوص و صدق نیت و همراه با توبه. 

در محضر بهجت، ج۲، ص۳۴۷

​
🔹سخنان «سیاست‌مداران» را باید ابتدا از منظر «سیاسی» تحلیل کرد، بعد به ارزیابی «علمی» و میزان صحت آن پرداخت. چون سیاسیون گاهی زیاد به «غلط یا درست» بودن حرف‌ها کار ندارند، بلکه به «کاربرد» آن در عرصۀ سیاسی نگاه می‌کنند.  

🔹وقتی سیاست‌مداری می‌گوید: « همه باید نقد شوند!»، ببینید بار سیاسی این جمله چیست؟ شاید می‌خواهد انتقادهایی که به خودش وارد است را کم‌رنگ کند و جبهۀ جدیدی در انتقادهای اجتماعی باز کند تا بار خودش سبک شود.

🔹وقتی سیاستمداری می‌گوید: «می‌شود از معصومین انتقاد کرد» و دین خود را فدای سیاست می‌کند، شاید می‌خواهد جامعه را درگیر اختلافات و گفتگوهای فکری بکند تا بتواند از فشار انتقادها به عملکرد خودش کم کند. 

🔹اگرچه باید به سخنان غلط سیاسیون اعتراض کرد، ولی تحلیل سیاسی اشتباهات عمدی آن‌ها را نباید فراموش کرد.

علیرضا پناهیان ۹۶.۱۰.۲۱

هیئت شهدای گمنام

 آیت‌الله مجتهدی تهرانی (ره): «کسی که به پدر و مادرش بی‌احترامی کند، خیر از دنیا و آخرت نمی‌بیند 

پیرمردی بود که حدود نود سال عمر کرد، اما نه بچه‌ای داشت و نه خانه و زندگی، خیلی با فلاکت زندگی کرد.

 من شنیدم که پدر این آدم، او را در جوانی نفرین کرده و گفته: «امیدوارم صاحب زن و بچه و خانه و زندگی نشوی»

 نود سال هم عمر کرد، اما در اثر نفرین پدر، که از او ناراضی بود، با فلاکت زندگی کرد.»

 طریق دوست/ص ۱۸

 شیخ محمدرضا نعمانی (از جوانان همراه شهید صدر): شهیدصدر وقتی در حال تفکر و مطالعه بود کاملاً از دنیای پیرامونش بریده می‌شد و این چیزی نیست که کسی به سادگی بتواند خودش را به آن عادت بدهد. به یاد ندارم که شهید صدر حتی در گرم‌ترین روزهای تابستان غرق در خواب شود. حتی در همان روزهای گرم و در حالی که به سن پنجاه‌سالگی نزدیک شده بود هم از کتاب‌هایش جدا نمی‌شد، درحالی‌که [در آن گرمای نجف] جوان نیرومند و بانشاط هم توان مقاومت در برابر وسوسه خواب را نداشت.

 آری در سال آخر عمر شریفش که نیروی بدنی‌اش [بر اثر فشارهای حکومت بعثی و شرایط حصر] تحلیل رفته بود، کمتر از یک ساعت در رختخوابش دراز می‌کشید.

 وقتی مرا در خواب می‌دید، به من می‌گفت: من خودم را به خواب عادت نداده‌ام، چون عمر کوتاه است. تو که هنوز جوانی چرا خودت را به خواب عادت می‌دهی؟!

 در یکی از روزهای بسیار گرم تابستان که بعد از ناهار خوابیده بودم، ایشان مرا بیدار کرد و گفت: وقتی من هم‌سن تو بودم روزانه حدود بیست ساعت درس می‌خواندم و حتی در آن ۴ ساعت دیگر هم که می‌خوابیدم خواب‌های علمی می‌دیدم و برای همین خوابم هم خواب معمولی نبود و در خواب می‌دیدم که مشغول مطالعه یا حل مسائل علمی و فقهی هستم. اگر شب و روز بخوابی، همه زندگی‌ات را با خواب سپری خواهی کرد.

نباید امام زمان علیه‌السلام را در ذهن افراد یک انسان خشنی معرفی کرد که شمشیر به دست گرفته و می‌خواهد همه را گردن بزند!

این نحوه جلوه دادن مقام امام بسیار خلاف واقع است!

امام پدر واقعی امت است، دریای رأفت و رحمت است؛ حضرت مظهر اسم رحمن و رحیم خداست و برای هدایت افراد آمده است نه کشتن آن‌ها!
البته چون حکومت حضرت مهدی (ع)، حکومت جهانی است، اگر کافر و معاندی مزاحم بسط عدل و رحمت شود، آن مزاحم را برمی‌دارند. میکروب باید از بین برود چون برای سلامتی دیگران ضرر دارد.

باید مشتاق ظهور حضرت بود و با تهذیب نفس و تقوا و دعا، خود را برای آن مهیا و آماده کنیم تا با ظهور خود عالم را پر از نور و سرور و برکت و رحمت و معارف و توحید بگرداند.

استاد فاطمی نیا

نقل کرده‌اند که از شیخ انصاری درباره مولوی استفتاء می‌کنند که مولوی چگونه آدمی است؟

شیخ که می‌خواهد از روی موازین حرف بزند و می‌داند تک‌تک سخنان و اعمال ما مورد سؤال قرار می‌گیرند، در پاسخ می‌نویسد: من کتاب مثنوی را کم مطالعه کرده‌ام ولی در جوانی قدری آن را دیده‌ام و این شعر از آن زمان در نظرم مانده است که مولوی می‌گوید:

هرکسی از ظن خود شد یار من
از درون من نجست اسرار من

وقتی مولوی درباره معاصران خود در 600 سال قبل می‌گوید که اینان تشخیص نمی‌دهند که من چه‌کاره‌ام، من چگونه درباره او قضاوت کنم.

مرحوم شیخ با دقت و به گونه‌ای جواب می‌دهند که مسئولیت شرعی نداشته باشد.

بااقتباس و ویراست ازکتاب حکایت پارسایان

هر ساله شور و اشتیاق عزاداری برای سید و سالار شهیدان بیشتر می شود و این دریای بیکران شور و شعور و احساس, دنیای متمدن امروزی را بیشتر از گذشته تحت تاثیر خود قرار می دهد تا مردم در سراسر دنیا با روحیه مبارزه با ظلم و ستم و دفاع از مظلوم وفداکاری برای شرف و فضیلت و آزادی وآزادگی آشنا شوند و این همان وعده راستین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم است که فرمود:

در آیات و روایات از اسراف و تبذیر به صورت کلی نهی شده است چنانچه در سوره فرقان خداوند متعال می فرماید:
آنها كساني هستند كه به هنگام انفاق، نه اسراف مي ‏كنند و نه سخت‏گيري، بلكه در ميان اين دو حد اعتدال را رعايت مي ‏كنند.(فرقان :67)

إنَّ لِقَتلِ الحُسَينِ حَرارَةً في قُلوبِ المُؤمِنينَ لاتَبرُدُ أبَدا
شهادت حسين سلام الله علیه آتشى در دل مؤمنان درانداخته است كه هرگز سرد نخواهد شد.
(مستدرك الوسائل : ج ۱۰ ، ص ۳۱۸)

یکی از مهمترین آداب و رسوم عزاداری موضوع اطعام است که به زبان عمومی از آن به نذری دادن تعبیر می شود که در آیات و روایات اسلامی بر آن تاکید شده است تاجایی که در بعضی از ادعیه از خداوند طلب توفیق برای اطعام مردم می شود و در برخی دیگر از روایات, اطعام کنندگان بهترین مردم معرفی شده اند.
( الأصول الستة عشر، ص 35)

برای دریافت کنندگان اطعام در روایات اسلامی مصادیق مختلفی بیان شده است که خویشاوندان و همسایگان و فقرا و کودکان و بیماران از جمله این مصادیق هستند.

اما یکی از مصادیق مهم این مساله اطعام عزادارن مصیبت دیده است که رسول خداصلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم به دختر بزرگوارش فرمود: برای خانواده جعفر غذایی ببرید, زیرا حادثه شهادت جعفر آنان را مشغول کرده است
(دیلمى ج 1، ص 77)

چنانچه از این روایت استفاده می شود, اطعام به عزاداران اختصاصی به عزادارن فقیر ندارد و به صورت کلی تاکید شده است و چه عزایی بزرگ تر و عظیم تر از عزای سید وسالار شهیدان که محتشم کاشانی از آن به صبح تیره ای یاد می کند که :
این صبح تیره باز دمید از کجا کزو
کار جهان و خلق جهان جمله در هم است
و با استناد به این روایات مردم با برپایی خیمه عزای حسینی به صورت گسترده اقدام به اطعام عزاداران حسینی می کنند.
اما هر ساله در روزهای ایام ماه محرم, عده ای از نویسندگان در شبکه های اجتماعی دست به قلم شده و در اینستاگرام و تلگرام از دغدغه های خود نسبت به هزینه های برپایی خیمه های عزا برای سید و سالار شهیدان می نویسند و انتقاد می کنند و برخی هم با وجود اینکه در طول سال شعار احترام به عقاید دیگران را سر می دهند, نه تنهایی احترامی نمی گزارند, بلکه توهین های بی شرمانه ای به زبان می آورند و در شبکه های اجتماعی قلم فرسایی می کنند.

سوالاتی از این قبیل :
1-با هزینه این عزاداری ها چه تعداد می توان اشتغال زایی کرد؟

2-با خرج و مخارج این نذری ها هزینه تحصیل چه تعداد کودک بی بضاعت را می توان تامین کرد؟

3-با صرف این هزینه ها در راه تامین جهیزیه دختران دم بخت چه تعداد جوان می توانند زندگی مشترک خود را آغاز کنند؟
و صدها ضرب و تقسیم مختلف با این هدف که عزاداری برای سید الشهدا علیه السلام را تعطیل کنید و در مقابل به این امور بپردازید.

اما جدای از اینکه در آیات و روایات از اسراف و تبذیر به صورت کلی نهی شده است چنانچه در سوره فرقان خداوند متعال می فرماید: آنها كساني هستند كه به هنگام انفاق، نه اسراف مي ‏كنند و نه سخت‏گيري، بلكه در ميان اين دو حد اعتدال را رعايت مي ‏كنند.
(فرقان :67)

توجه به چند نکته ضروری و لازم است:
1-همین مردم در برنامه ماه عسل امسال, میلیاردها تومان برای آزادی زندانیانی که برخی به خاطر تنها 5 میلیون تومان سال ها اسیر زندان بودند و رنج دوری از خانواده و فرزندان تحمل این موضوع را برای آنان سخت و دشوار کرده بود, با دل و جان هزینه کردند و موجبات آزادی صدها نفر را فراهم کردند.

2-همین مردم ,هر ساله در جشن عاطفه ها و ….هزینه تحصیل هزاران کودک بی بضاعت را که توان تامین وسایل مورد نیاز برای تحصیل را ندارند, تامین کردند .
و صدها مناسبت دیگر از کمک به سیل زدگان و زلزله زدگان گرفته تا کمک به مردم مظلوم در اقصی نقاط دنیا که مردم ایران اسلامی سنگ تمام گذاشته و با شور و شوق وصف نشدنی از جان و مال خود در راه خدا انفاق می کنند.

یکی از مهمترین آداب و رسوم عزاداری موضوع اطعام است که به زبان عمومی از آن به نذری دادن تعبیر می شود که در آیات و روایات اسلامی بر آن تاکید شده است تاجایی که در بعضی از ادعیه از خداوند طلب توفیق برای اطعام مردم می شود و در برخی دیگر از روایات, اطعام کنندگان بهترین مردم معرفی شده اند.
( الأصول الستة عشر، ص 35)

اما سوال اصلی اینجاست که :
1-چرا کسی از میلیاردها دلاری که ایرانی ها هرساله صرف هزینه سفر به خارج از کشور از آنتالیا گرفته تا پاتایا و مالزی و سنگاپور و ……..می کنند, انتقادی نمی کند که چرا این افراد هزینه سفر خود را صرف کمک به فقرا نمی کنند؟

2-چرا هیچ فردی از ارقام نجومی که در ایران صرف هزینه خرید و مصرف لوازم آرایشی می شود , تا جایی که رتبه تک رقمی در مصرف لوازم آرایش را در دنیا بدست آورده ایم ,حرفی به میان نمی آورد که چرا این ارقام نجومی صرف هزینه تحصیل کودکان بی بضاعت نمی شود؟

3-چرا هیچ کسی از بریز و بپاش های پارتی های شبانه و بعضا مختلطی که گاهی فقط مختص قشر مرفه جامعه است, انتقادی نمی کند که چرا صرف تامین نیازهای فقرا نمی شود؟

و هزاران سوال دیگر پیرامون میلیارد ها دلاری که در ایران صرف هزینه های مختلف می شود و هیچ گاه مورد انتقاد هیچ فرد و یا گروهی قرار نگرفته و نخواهد گرفت, اما همیشه مساله عزاداری برای سید الشهدا مورد انتقاد عده ای بوده است .

اما این انتقادها که بعضا به منظور دشمنی با عزاداری از طرف شبکه های معاند مطرح می شود, هرگز نمی تواند ذره ای از ابراز ارادت مردم به اباعبدالله الحسین علیه السلام کم کند و این مردم در کنار کمک به فقرا و نیازمندان و کودکان بی بضاعت و تهیه جهزیه برای دختران نیازمند, در اقامه عزای سید و سالار شهیدان و اطعام عزاداران که فقرا نیز در این سفره بزرگ سهم گسترده ای دارند, سنگ تمام گذاشته و بدون توجه به تورم و گرانی هر سال بیشتر از گذشته این موضوع را توسعه می دهند.

امین ادریسی- کارشناس حوزه/ بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان